(
امتیاز از 0
)
نظری نو به «تاریخ‌نگاری معاصر و کودتای ۲۸ مرداد»
در نقد تحلیل‌های یکسویه جریان ملی‌گرا
زنده‌یاد استاد سید‌هادی خسروشاهی، در زمره منتقدان تاریخ‌نگاری ملی‌گرا از رویداد‌های نهضت ملی ایران به شمار می‌رفت. او این رویکرد انتقادی را در دهه‌های متوالی پی گرفت و رساله‌ای که در این مجال به شما معرفی می‌شود، یکی از واپسین آثار آن فقید سعید در‌این‌باره است. مرکز بررسی‌های اسلامی قم که «درباره تاریخ‌نگاری معاصر و کودتای ۲۸ مرداد» را منتشر ساخته، در دیباچه آن چنین آورده است: «کتاب حاضر شامل دو گفت‌وگوی تاریخی مشروح با حجت‌الاسلام و المسلمین استاد‌سید‌هادی خسروشاهی درباره مسائل تاریخ معاصر و نیز کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ است که در مجموع اطلاعات وسیع و مستندی را در این زمینه ارائه می‌کند و یک پیوست هم در آخر کتاب موضوع کودتا و نقش دیگران را در آن روشن‌تر می‌سازد. گفت‌وگوی اول در سال ۱۳۶۸ توسط افاضل محترم مجله وزین و گران‌سنگ «حوزه» انجام گرفت که در همان سال در مجله چاپ و منتشر شد. گفت‌وگوی دوم در مرداد سال ۱۳۹۴ درباره کودتای ۲۸ مرداد و موضع مرحوم آیت‌الله کاشانی و عملکرد یا نقش آقای دکتر مصدق در آن انجام پذیرفت که در دو شماره از روزنامه «جوان» منتشر شد و اکنون تکمیل شده این بحث به اضافه متن کامل و ویرایش شده گفت‌وگوی اول یکجا همراه اسناد و عکس‌هایی جالب در اختیار عموم قرار می‌گیرد. بعضی از این اسناد و عکس‌ها برای نخستین بار منتشر می‌شود که بی‌تردید مورد توجه علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
دلیل اصلی چاپ و نشر این رساله که پس از اشاره اجمالی به مسئله تاریخ‌نگاری معاصر عمدتاً مسئله نهضت ملی ایران و حوادث ۲۸ مرداد را بررسی می‌کند، آن است که امسال با نزدیک شدن روز ۲۸ مرداد، دوستان ملی‌گرا یک‌بار دیگر و طبق عادت دیرینه در شماره‌های ویژه جراید و مجلات که در واقع آن‌ها را باید «مصدقی‌نامه» نامید، اغلب به‌طور یکجانبه به داوری نشسته و مدعی شده‌اند که گویا پایه‌گذار و همه‌کاره نهضت ملی ایران ملی‌گرایان و شخص آقای دکتر مصدق بوده است و هیچ نقش سازنده و یا تأثیرگذاری برای دیگران، خصوصاً آیت‌الله کاشانی و فداییان اسلام قائل نشده‌اند که در واقع تحریف علنی و عملی مسائل تاریخ معاصر است. در این میان از مصاحبه استاد خسروشاهی یا دیگر صاحبنظران و تاریخ‌نگاران منصف خبری نبود و آیا در چنین شرایطی سکوت شخصیت‌هایی مانند ایشان که در واقع شاهد و ناظر عینی حوادث نهضت ملی و نقش فداییان اسلام و آیت‌الله کاشانی و مراجع و علمای قم و تهران در پیشبرد اهداف نهضت بودند، نوعی سکوت غیرمقبول و کناره گرفتن از مسائل روز محسوب نمی‌شود؟ با مطرح شدن این پرسش توسط بخش تاریخ مرکز بررسی‌های اسلامی ـ قم، استاد پاسخ‌های کوتاه، اما مستندی به سؤالات ما درباره مواضع دکتر مصدق، آیت‌الله کاشانی و فداییان اسلام و نیز نوع اتهامات بیگانگان و روایتگران معاصر ارائه کردند که به دنبال بحث قبلی و در واقع برای تکمیل آن در اینجا آورده می‌شود. بخش آخر کتاب، در واقع پیوستی است که اشاره کوتاهی به حوادث ۲۸ مرداد دارد و پرسش‌های جناب دکتر زیباکلام را در‌این‌باره به نقد می‌کشد و پاسخ می‌دهد... نقل این پیوست، نقش دوستان! را در قضیه کودتای ۲۸ مرداد و علل و عوامل آن روشن می‌کند. البته هرگونه نقد منطقی و یا پاسخ و توضیحات مستند را پذیرا هستیم و بی‌تردید از آن‌ها در تجدید چاپ این رساله استفاده خواهیم کرد.»
محمدرضا کائینی
منبع : روزنامه جوان