علی (ع) در خطبه غدیریه چه فرمود؟
عصر شیعه ـ حسین بنعلي(ع) ميگوید: پنج ساعت از روز گذشته بود[قبل از اذان ظهر]، که پدرم خطبهها را آغاز کرد. او نخست به حمد و ثناي حضرت حق پرداخت، صفات ربوبياش را برشمرد، حاکمیت مطلق را از آن وي دانست، نعمتهایش را مورد توجه قرار داد و بعد خطاب به مردم فرمود: خداوند تعالي امروز دو عید بسیار بزرگ [جمعه و غدیر] را براي شما در یک زمان قرار داده است؛ دو عیدي که هر یک فلسفه وجودي دیگري را تکامل ميبخشدو به وسیله هر یک هدایت در دیگري اثر ميبخشد... سپس فرمود: توحید و ایمان به یگانگي خداوند پذیرفته نميشود مگر با اعتراف به نبوت پیامبرش محمد(ص) و دین و شریعت محمد(ص) پذیرفته نميشود مگر با قبول ولایت امر کسي که خدا فرمان ولایتش را داده است؛ و همه این امور سامان نميپذیرد مگر بعد از توسل و تمسک به اهل ولایت.
غدیر از نگاه مولي الموحدین علي(ع)
سپس فرمود: خداوند در روز غدیر (1) آنچه در باره منتخبین خود اراده کرد بر پیامبرش فرو فرستاد، به او فرمان داد تا ولایت و وصایت را ابلاغ کند و مجال را از کافران و منافقان بگیرد نگران گزند دشمنان نباشد .روز غدیر قدر و منزلت بسیار دارد، در آن روز گشایشهاي الهي فرا رسیده و حجتش بر همه تمام شده است. امروز روز روشنگري و اظهار عقیده از جایگاه بلند و روشن است، امروز روز تکامل دین و روز وفاي به عهد است. غدیر روز (2) [رسول الله(ص)] و مشهود [علي بنابيطالب(ع)] است، روز در هم ریختن پیمانهاي زیر پرده کفر و نفاق است، روز آشکار شدن حقایق اصیل اسلام است، روز ذلت و خواري شیطان است، روز استدلال و برهان است، روز جدا شدن صفوف کساني است که آن را تکذیب ميکردند امروز بزرگترین روزي است که عدهاي از شما از آن اعراض کردید، روز هدایت و امتحان بندگان خداست، روز آشکار شدن کینههاي نهفته در دلها و سینههاست، روز عرضه نصوص [سخنان بدون ابهام پیامبر (ص)] بر افراد مؤمن و دلباخته [اهل الخصوص] است، غدیر روز شیث پیامبر(ع) است، روز ادریس و یوشع و شمعون و ...
منشور علوي(ع) در عید غدیر
امیر مؤمنان(ع) در قسمت آخر خطبه فرمود: رحمت خدا بر شما اي مسلمانان، بعد از برگشت از این اجتماع بزرگ امروز [غدیر] را عید بگیرید: [و با انجام امور ذیل آن را بزرگ بشمارید] .
الف) نعمت را بر افراد خانواده و خویشاوندانتان گسترش دهید و نیکي و بخشش پیشه کنید . (3)
ب) به برادران دیني خویش به قدر توان نیکي و بخشش کنید. (4) و (5)
ج) خداي را در برابر نعمتهایي که به شما ارزاني داشته، شکرگزار باشید.
د) کنار یکدیگر جمع شوید تا خداوند اجتماع شما را فراگیر و گیراتر سازد.
ه) به یکدیگر نیکي کنید تا خداوند به شما الفت و مهرباني بیشتر عنایت کند.
و) نعمتهاي الهي را به یکدیگر تبریک و تهنیت گویید همان طور که خداوند [در این روز] با اعطاي اجر و ثوابي بیش از دیگر اعیاد به شما تهنیت ميگوید. بعد فرمود: کمکهاي مالي به دیگران در امروز (غدیر) به اموالتان برکت ميبخشد و بر عمرتان ميافزاید: مهرباني به دیگران سبب رحمت و عنایات حق خواهد شد.
ز) با خوشرویي و شادماني یکدیگر را در آغوش بگیرید.
ح) خداوند را بر توفیقات خویش سپاس گویید.
ط) از فقرا و ضعیفاني که چشم به کمک شما دارند دیدن کنید، به زیارتشان بروید و با آنان در خوراکشان همراه شوید. بعد حضرت فرمود: یک درهم کمک به فقرا در روز عید غدیر با دویستهزار درهم برابر است، بلکه بیشتر خواهد بود.
ي) وقتي یکدیگر را ملاقات کردید مصافحه کنید، به هم تبریک بگویید و سلام کنید، که پیامبر خدا(ص) به من چنین فرمان داد. (6)
پينوشت ها:
1ـ از روز غدیر خم در روایت تعبیر به «یوم الدوح» شده است که این واژه هم در روایات و هم در اشعار به کار گرفته شده است. (بحارالانوار، ج 94، ص 115).
2 و 3)ـ تفسیر شاهد و مشهود را ميتوان در موارد ذیل یافت: اصول کافي، ج 1، ص 425، ح 69؛ بحارالانوار، ج 35، ص 386، ح 1؛ ج 36، ص 114، ح .61
4 و 5)ـ در ترجمه عبارات تلفیق شده است.
6ـ بحارالانوار، ج 95، ص 118 ـ 112، ح 8، مقداري از خطبه امیرالمؤمنین(ع) نقل شده توسط امام حسین(ع).