شياطين گمراهكننده در نخستين روز ماه رمضان زنجير مي‌شوند
عصر شیعه ـ آيت‌الله مجتبي تهراني از اساتيد برجسته اخلاق در سخنان كوتاهي به مناسبت فرا رسيدن آخرين جمعه ماه مبارك شعبان به تفسير روايتي از امام رضا(ع) پرداخت.
وي با اشاره به حديث «رُوِيَ عَنْ ابي الحَسن الرِّضا قال: قال رسُول الله: رَجَبٌ شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَبُّ وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِيهِ الْخَيْرَاتُ وَ فِي أَوَّلِ يَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ تُغَلُّ الْمَرَدَةُ مِنَ الشَّيَاطِينِ وَ يُغْفَرُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ لِسَبْعِينَ أَلْفاً» گفت: از حضرت علي بن موسيالرضا عليه السلام روايت شده كه فرمودند: پيغمبر اكرم(صلّياللهعليه وآله وسلّم) فرموده است ماه رجب ماه خداوند است كه رحمت الهي در آن ريزش مي‌كند؛ و ماه شعبان ماهي است كه در آن خيرات منشعب و پراكنده مي‌شود و شيوع مي‌يابد؛ و در روز اوّل ماه رمضان شياطين در غل و زنجير كشيده مي‌شوند و در هر شب ماه مبارك رمضان هفتاد هزار نفر از بندگان (گناهكار) خدا آمرزيده مي‌شوند.
اين استاد اخلاق در شرح حديث مذكور گفت: امام هشتم (عليه السلام) از رسول خدا نقل كردند كه آن حضرت فرمودند: ماه رجب ماه خدا است، كه در آن رحمت الهي بر بندگانش ريزش مي‌كند. و ماه شعبان ماهي است كه خيرات در آن پراكنده مي‌شود. و در اوّلين روز ماه مبارك رمضان، گمراهكنندگان از شياطين به غل و زنجير بسته مي‌شوند. مغلول كردن يعني قفل زدن. خداوند گمراهكنندگان از شياطين را مهار مي‌كند. يعني خداوند جلوي مانع ايجاد كردن شياطين را در ماه مبارك رمضان مي‌گيرد. اين براي روز بود. در شب چهطور؟ خداوند هر شب هفتاد هزار نفر را مورد آمرزش قرار مي‌دهد.
اين سه ماه رجب، شعبان و رمضان مورد عنايت الهي هستند
وي ادامه داد: اين سه ماه رجب، شعبان و رمضان مورد عنايت الهي هستند. به حسب ظاهر ما در آخرين لحظات ماه شعبان هستيم. روايت معروف ديگري از امام هشتم(عليهالسلام) است كه دارد اباصلت در آخرين جمعه ماه شعبان، مي‌رود خدمت حضرت امام رضا(عليه السلام). حضرت ابتدا به او مي‌فرمايد: اى اباصلت ماه شعبان بيشترش گذشت و اين جمعه آخر آن است، پس آنچه از اعمال خير كه در اين ماه در انجام آن كوتاهى كرده‌اى در اين چند روزى كه باقى مانده تدارك كن، و بر تو باد به انجام آنچه به حال تو مفيد است و ترك آنچه براى تو فائدهاى ندارد، و دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون كن، و از گناهان و نافرماني هايت بهسوى خدا بازگرد و توبه نما، تا اين ماه خدا به تو رو كرده باشد در حالى كه تو با خدايت- عزّوجلّ- اخلاص ورزيده باشى، و امانتى بر گردن خود باقى مگذار مگر آنكه آن را ادا كنى، و نيز در دلت كينه هيچ مؤمنى نباشد مگر اينكه آن را از دل بيرون كنى، و هيچ گناهى را كه مرتكب بودهاى وامگذار مگر آنكه آن را رها كرده و از آن دورى گزينى، و از خداوند پروا داشته باش، و در امور نهان و آشكارت بر او توكّل و اعتماد كن، و هر كس بر خدا توكّل كند همانا خداوند او را كافى است، زيرا خداوند كار خود را به انجام مي‌رساند، و براى هر چيز اندازهاى قرار داده است، و در باقيمانده اين ماه زياد اين ذكر را بگو: «اللّهم إن لم تكن قد غفرت لنا في ما مضى من شعبان فاغفر لنا فيما بقي منه». (يعنى: پروردگارا! اگر تاكنون در اين ماه ما را نبخشيدهاى، پس از تو مي‌خواهيم كه در باقيمانده اين ماه ما را ببخشى و بيامرزى). زيرا خداوند تبارك و تعالى در اين ماه مردم بسيارى را به جهت احترام ماه مبارك رمضان از آتش آزاد مىكند.
حضرت به او گوشزد مي‌كند كه اين ماه شعبان اين همه بركات داشت، و چه بسا تو از آن غفلت كرده باشي. بيا از بقيهاي كه از ماه شعبان مانده است استفاده كن. در مابقي ماه شعبان كوتاهيات را جبران كن. بعد هم فرموده: «وَ أَكْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ». دعا، استغفار و تلاوت قرآن را زياد انجام بده. اين هماني است كه پيغمبر اكرم فرمود: «وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِيهِ الْخَيْرَاتُ»؛ خدا خيرات را در ماه شعبان براي امتش پراكنده مي‌كند. بيا فكر كن ببين در اين ماه چهقدر از اين خيرات نصيب تو شده است؟ من حرفم اين است. امام هشتم(عليهالسلام) مي‌گويد خيلي از خيرات را از دست دادي؛ پس بيا در اين بقيه ماه شعبان جبران كن.
آيت‌الله تهراني افزود: دست آخر هم مي‌فرمايد زياد اين دعا را در مابقي ماه شعبان زياد بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ»؛ خدايا اگر در آنچه از ماه شعبان گذشت من را مورد مغفرتت قرار ندادي، در اين مابقياش من را مورد آمرزش قرار بده. چرا بايد اين كار را بكني؟ براي اينكه خودت را خالص كني، پاك كني، تر و تميز كني؛ چون مي‌خواهي وارد بشوي در ماه رمضان. ماه رمضان ماه ضيافت الهي است. خدا تو را دعوتت كرده، مي‌خواهي بروي سر سفرهاش بنشيني، پس خودت را تطهير كن.
اين استاد اخلاق در بخش پاياني سخنان خود گفت: انسان وقتي مي‌خواهد برود مهماني چهكار مي‌كند؟ خودش را تر و تميز مي‌كند. اينجا ميزبان خداست، ميهمان عبد است. بايد عبد تطهير و تزكيه كند. و آن تزكيه هم، تزكيه نفس و دروني است. در اين روايت هم امام هشتم (عليه السلام) فرمود كه اگر عداوتي از كسي در دلت هست بيرون كن. همه اينها جنبه هاي دروني دارد. لذا مي‌خواستم به دوستان سفارش كنم، اين چند لحظهاي كه از ماه شعبان باقي مانده اين دعا را زياد تكرار كنيد. همينطور كه داري از اينجا مي‌روي بر اين ذكر مداومت كن و بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ». تا شب نشده اين را پشت سر هم بگو. شايد انشاءالله خدا عنايتي كند و با يك روح باصفا و تطهير شده و تزكيه شده، وارد ماه مبارك رمضان شوي.