چهل حدیث ، صله رحم
خدا را بپرستيد و هيچ چيز را شريك او قرار ندهيد! و به پدر و مادر خوبى كنيد و همچنين به خويشاوندان و يتيمان و مسكينان و همسايه نزديك و همسايه دور و دوست و هم نشين و در راه ماندگان و بردگان (خدمتكاران) خود، زيرا خداوند، كسى را كه متكبّر و فخرفروش است، دوست ندارد.[سوره نساء، آيه ۳۶]
۱پيامبر صلي الله عليه و آله : اَلصَّدَقَةُ عَلى وَجْهِها وَاصْطِناعُ الْمَعْروفِ وَ بِرُّ الْوالِدَيْنِ وَصِلَةُ الرَّحِم ِتُحَوِّلُ الشِّقاءَ سَعادَةً وَتَزيدُ فِى الْعُمْرِ وَ تَقى مَصارِ عَ السُّوءِ؛
صدقه بجا، نيكوكارى، نيكى به پدر و مادر و صله رحم، بدبختى را به خوش بختىتبديل و عمر را زياد و از پيشامدهاى بد جلوگيرى مى كند.
[نهج الفصاحه، ح ۱۸۶۹]
۲پيامبر صلي الله عليه و آله: مَنْ كانَ يُؤْمِنُ بِاللّه ِ وَالْيَوْمِ الآْخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ؛
هر كس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، بايد ميهمانش را گرامى دارد.
[كافى، ج ۶، ص ۲۸۵، ح۱]
۳پيامبر صلي الله عليه و آله: اَلصَّدَقَةُ بِعَشْرَةٍ وَ الْقَرْضُ بِثَمانِيَةَ عَشْرَ وَ صِلَةُ الاِْخْوانِ بِعِشْرينَ وَصِلَةُ الرَّحِمِ بِاَرْبَعَةٍ وَ عِشْرينَ؛
صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دينى]، بيستحسنه و صله رحم، بيست و چهار حسنه دارد.
[كافى، ج ۴، ص ۱۰، ح ۳]
۴پيامبر صلي الله عليه و آله: اَلضَّيْفُ يَنْزِلُ بِرِزْقِهِ وَيَرْتَحِلُ بِذُنوبِ اَهْلِ الْبَيْتِ؛
ميهمان، روزى خود را مى آورد و گناهان اهل خانه را مى برد.
[بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۴۶۱، ح ۱۴]
۵امام على عليه السلام: صِلَةُ الرَّحِمِ توجِبُ الْمَحَبَّةَ وَتَكْبِتُ العَدُوَّ؛
صله رحم، محبّت آور است و دشمنى را از بين مى برد.
[غررالحكم، ح ۵۸۵۲]
۶پيامبر صلي الله عليه و آله: كُلُّ بَيْتٍ لايَدْخُلُ فيهِ الضَّيْفُ لاتَدْخُلُهُ الْمَلائِكَةُ؛
هر خانه اى كه ميهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمى شوند.
[جامع الأخبار، ص ۳۷۸]
۷امام على عليه السلام: كَفِّروا ذُنوبَكُمْ وَتَحَبَّبوا اِلى رَبِّـكُمْ بِالصَّدَقَةِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ؛
با صدقه و صله رحم، گناهان خود را پاك كنيد و خود را محبوب پروردگارتان گردانيد.
[غررالحكم، ح ۷۲۵۸]
۸پيامبر صلي الله عليه و آله: لايَـتَـكَـلَّـفَنَّ أَحَدٌ لِضَيْفِهِ ما لا يَقْدِرُ؛
هيچ كس نبايد بيش از توانش خود را براى ميهمان به زحمت اندازد.
[كنزالعمال، ح ۲۵۸۷۶]
۹امام على عليه السلام: صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدْفَعُ النِّقَمَ؛
صله رحم، نعمت ها را فراوان مى كند و سختى ها را از بين مى برد.
[غررالحكم، ح ۵۸۳۶]
۱۰امام رضا عليه السلام: دَعاهُ رَجُلٌ فَقالَ لَهُ عَلىٌّ عليه السلام: قَد أجَبْتُكَ عَلى اَنْ تَضْمَنَ لى ثَلاثَخِصالٍ . قالَ: وما هِىَ يا اَميرَالمُؤمِنينَ ؟ قالَ: لاتُدْخِلْ عَلَىَّ شَيْئا مِنْ خارِ جٍ وَ لا تَدَّخِرْعَنّى شَيْئا فِى الْبَيْتِ، وَ لا تُجحِفْ بِالْعِيالِ . قالَ : ذاكَ لَكَ يا اَميرَ الْمُؤمِنينَ ، فَاَجابـَهُعَلىُّ بنُ اَبى طالِبٍ عليه السلام ؛
مردى، امير المؤمنين عليه السلام را به ميهمانى دعوت كرد . حضرت فرمودند :مى پذيرم بهشرط اين كه سه قول به من بدهى . عرض كرد : چه قولى اى امير المؤمنين؟ فرمودند : ازبيرون چيزى براى من تهيه نكنى ، حاضرى خانه ات را از من دريغ ننمايى و به زنو فرزندنت زور نگويى . عرض كرد : قبول مى كنم اى امير المؤمنين . پس على بن ابىطالب عليه السلام دعوت را پذيرفتند .
[عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۴۵، ح ۱۳۸]
۱۱امام على عليه السلام: زَكوةُ الْيَسارِ بِرُّ الْجيرانِ وَ صِلَةُ الاَْرحامِ؛
زكاتِ رفاه، نيكى با همسايگان و صله رحم است.
[غررالحكم، ح ۵۴۵۳]
۱۲امام صادق عليه السلام: اِبنُ اَبى يَعفورَ: رَاَيتُ عِندَ اَبى عَبدِاللّه ِ عليه السلام ضَيْفا، فَقامَ يَوْما فىبَعضِ الْحَوائِج، فَنَهاهُ عَنْ ذلِكَ ، وَ قامَ بِنَفْسِهِ إلى تِلكَ الْحاجَةِ، وَ قالَ عليه السلام: نَهى رَسولُاللّه ِ صلي الله عليه و آلهعَنْ أنْ يُستَخْدَمَ الضَّيفُ؛
ابن ابى يعفور : در خانه امام صادق عليه السلام ميهمانى را ديدم كه روزى براى انجام كارىبرخاست . حضرت او را از آن كار منع كردند و شخصا آن كار را انجام دادند و فرمودند :رسول خدا صلي الله عليه و آله از به كار گرفتن ميهمان ، نهى فرموده است .
[كافى، ج ۶، ص ۲۸۳، ح ۱]
۱۳امام باقر عليه السلام: اِنَّ اَعْجَلَ الْخَيرِ ثَوابا صِلَةُ الرَّحِمِ؛
ثواب صله رحم سريع تر از هر كار خيرى به انسان مى رسد.
[كافى، ج ۲، ص ۱۵۲، ح ۱۵]
۱۴پيامبر صلي الله عليه و آله: كَفى بِالْمَرءِ إثما اَن يَستَقِلَّ ما يُقَرِّبُ اِلى اِخوانِهِ وَ كَفى بِالْقَومِ اِثما اَنْيَستَقِلّوا ما يَقْرُبُ بِهِ اِلَيهِم اَخُوهُم؛
انسان را همين گناه بس، كه آنچه را كه تقديم برادران ميهمان خود مى كندكم شمارد و ميهمان را همين گناه بس، كه آنچه را كه ميزبانشان براى آنها فراهم مى كندكم شمارد.
[محاسن، ج ۲، ص ۴۱۴، ح ۱۶۵]
۱۵امام صادق عليه السلام: صِلَةُ الاَْرحامِ تُـزَ كّى الاَْعمالَ وَتُنْمى الاَْموالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلوى وَتُيَسِّرَالْحِسابَ وَتُنْسِئُ فِى الاَْجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاكيزه، اموال را بسيار، بلا را برطرف و حساب (قيامت) را آسانمى كند و مرگ را به تأخير مى اندازد.
[كافى، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳]
۱۶امام باقر عليه السلام: اِذا دَخَلَ اَحَدُكُمْ عَلى اَخيهِ فى رَحْلِهِ فَلْيَقْعُدْ حَيْثُ يَأمُـرُهُ صاحِبُالرَّحْلِ فَاِنَّ صاحِبَ الرَّحْلِ اَعْرَفُ بِعَوْرَةِ بَيْتِهِ مِنَ الدّاخِلِ عَلَيْهِ؛
هرگاه يكى از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جابنشيند، زيرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از ميهمان آشناتر است.
[قرب الإسناد، ص ۶۹، ح ۲۲۲]
۱۷امام صادق عليه السلام: اِنَّ صِلَةَ الرَّحِمِ وَالبِرَّ لَيُهَوِّنانِ الحِسابَ وَيَعْصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ؛
صله رحم و نيكى، حساب (قيامت) را آسان و از گناهان جلوگيرى مى كند.
[كافى، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۱]
۱۸پيامبر صلي الله عليه و آله: اَلضَّيْفُ يُلْطَفُ لَيْلَتَيْنِ فَاِذا كانَتْ لَيْلَـةَ الثالِثَةُ فَـهُـوَ مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ يَأْكُلُما أَدْرَكَ؛
ميهمان تا دو شب پذيرايى مى شود، از شب سوم از اهل خانه به شمار مى آيد و هرچه رسيد بخورد.
[كافى، ج ۶، ص ۲۸۳، ح ۱]
۱۹امام صادق عليه السلام: صِلَةُ الاَْرحامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسْمِحُ الكَفَّ وَتُطيبُ النَّفْسَ وَتَزيدُفِى الرِّزْقِ وَتُنْسِئُ فِى الاَْجَلِ؛
صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاكيزه جان مى نمايد و روزى را زيادمى كند و مرگ را به تأخير مى اندازد.
[كافى، ج ۲، ص ۱۵۱، ح ۶]
۲۰پيامبر صلي الله عليه و آله: لا تَأْكُلْ طَعامَ الْفاسِقينَ؛
غذاى مردم فاسق را نخور.
[امالى طوسى، ص ۵۳۵]
۲۱پيامبر صلي الله عليه و آله: صِلَةُ الرَّحِمِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجَوارِ يَعْمُرانِ الدّيارَ وَ يَزيدانَفِى الاَْعْمارِ؛
صله رحم، خوش اخلاقى و خوش همسايگى، شهرها را آباد و عمرها را زياد مى كند.
[نهج الفصاحه، ح ۱۸۳۹]
۲۲امام رضا عليه السلام: اَلسَّخىُّ يَأكُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِيَاْكُلوا مِنْ طَعامِهِ ، وَ البَخيلُ لا يَاْكُلُمِنْ طَعامِ النّاسِ لِئَلاّ يَأكُلوا مِنْ طَعامِهِ؛
سخاوتمند، از غذاى مردم مى خورد، تا مردم از غذاى او بخورند، اما بخيل از غذاىمردم نمى خورد تا آنها نيز از غذاى او نخورند.
[عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۵، ح ۲۶]
۲۳پيامبر صلي الله عليه و آله: مَنْ مَشى اِلى ذى قَرابَةٍ بِنَفْسِهِ وَ مالِهِ لِيَصِلَ رَحِمَهُ اَعْطاهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّاَجْرَ مِأَةِ شَهيدٍ؛
هر كس با جان و مال خود در راه صله رحم كوشش كند، خداوند عزّوجلّ پاداشيكصد شهيد به او مى دهد.
[من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۱۶]
۲۴امام على عليه السلام: قوتُ الاَْجسادِ الطَّعامُ وَ قوتُ الاَْرواحِ الاِْطـعامُ؛
غذاى جسم، خوردن و غذاى روح، خوراندن است.
[مشكاة الأنوار، ص ۵۶۱]
۲۵امام على عليه السلام: صِلَةُ الاَْرْحامِ مِنْ اَفْضَلِ شِيَمِ الكِرامِ؛
صله رحم، از بهترين خصلت هاى بزرگواران است.
[غررالحكم، ح ۵۸۸۲]
۲۶پيامبر صلي الله عليه و آله: طَعامُ السَّخىِّ دَواءٌ وَ طَعامُ الشَّحيحِ داءٌ؛
غذاى سخاوتمند، داروست و غذاى بخيل، درد.
[بحارالأنوار، ج ۷۱ ، ص ۳۵۷، ح ۲۲]
۲۷امام على عليه السلام: اِنَّ صِلَةَ الاَْرْحامِ لَمِنْ موجِباتِ الاِْسْلامِ وَ اِنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ اَمَرَبِاِكْرامِها وَ اِنَّهُ تَعالى يَصِلُ مَنْ وَصَلَها وَ يَقْطَعُ مَنْ قَطَعَها وَ يُكْرِمْ مَنْ اَكْرَمَها؛
به راستى كه صله رحم از واجبات اسلام است و خداى سبحان، امر فرموده كه آن را گرامىبدارند و خداوند متعال با هر كس كه صله رحم كند، رابطه برقرار مى كند و با هر كس كه قطعرحم كند، قطع رابطه مى كند و هر كس كه صله رحم را گرامى بدارد، گرامى اش مى دارد.
[غررالحكم، ح ۳۶۵۱]
۲۸امام على عليه السلام: رُئِىَ اَميرُ المُؤمِنينَ حَزينا فَقيلَ له: مِمَّ حُزْنُكَ قالَ: لِسَبعٍ اَتَتْ لَمْيَضِفْ اِلَينا ضَيفٌ؛
[روزى] امام على عليه السلام غمگين ديده شد علت را از ايشان جويا شدند. فرمودند: چونهفت روز است كه ميهمانى بر ما وارد نشده است.
[مناقب آل ابى طالب، ج ۱ ، ص ۳۴۷]
۲۹امام على عليه السلام: حِراسَةُ النِّعَمِ فى صِلَةِ الرَّحِمِ؛
حفظ نعمت ها در صله رحم است.
[غررالحكم، ح ۴۹۲۹]
۳۰پيامبر صلي الله عليه و آله: الوَليمَةُ اَوَّلُ يومٍ حَقٌّ وَ الثانى مَعروفٌ وَ مازادَ رياءٌ وَ سُمْعَةٌ؛
وليمه (سور) دادن، روز اول حق است و روز دوم احسان، از دو روز كه گذشت،خودنمايى و شهرت طلبى است.
[كافى، ج ۵، ص ۳۶۸، ح ۴]
۳۱امام على عليه السلام: اِذا قَطَّعُوا الأْرحامَ جُعِلَتِ الأْمْوالُ فى أيدىِ الأْشْرارِ ؛
هرگاه مردم قطع رحم كنند، ثروت ها در دست افراد شرور قرار مى گيرد.
[كافى، ج ۲، ص ۳۴۸، ح ۸]
۳۲پيامبر صلي الله عليه و آله: اُوصِى الشاهِدَ مِنْ اُمَّتى وَ الغائبَ اَنْ يُجيبَ دَعْوَةَ المُسلِمِ ـ وَ لَو عَلىخَمْسَةِ اَميالٍ ـ ، فاِنَّ ذلِكَ مِنَ الدَّينِ؛
به حاضران و غايبان امت خود سفارش مى كنم كه دعوت مسلمان را، گرچه از فاصلهپنج ميل (حدود ۱۰ كيلومتر)، بپذيريد، زيرا اين كار جزو دين است.
[محاسن، ج ۲، ص ۴۱۱، ح ۱۴۲]
۳۳امام صادق عليه السلام: أفْضَلُ ما يوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ كَفُّ الأذى عَنْها؛
بهترين صله رحم، خوددارى از آزار و اذيت خويشاوندان است .
[بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۸۸ ، ح ۱]
۳۴امام صادق عليه السلام: اِذا اَتاكَ اَخوكَ فَـآتِهِ بِما عِنْدَكَ وَ اِذا دَعَوْتَهُ فَـتَـكَـلَّفْ لَهُ؛
هرگاه برادرت ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذايى كه در خانه دارى برايش بياور وهرگاه او را دعوت كردى در پذيرايى از او خودت را به زحمت بينداز.
[محاسن، ج ۲، ص ۴۱۰، ح ۱۳۸]
۳۵امام صادق عليه السلام: صِلُوا أرحامَكُمْ و بِرّوا بِإخْوانِكُمْ وَ لَوْ بِحُسْنِ السَّلامِ وَ رَدِّالجَوابِ؛
صله رحم نماييد و به برادران (دينى) خود نيكى كنيد، هر چند با سلام كردن خوب ويا جواب سلام خوب باشد.
[كافى، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۱]
۳۶پيامبر صلي الله عليه و آله: مَنْ اَحَبَّ اَنْ يُحِبّهُ اللّهُ وَ رَسولُهُ فَـلْيَاْكُلْ مَع ضَيفِهِ؛
هر كس دوست دارد كه خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با ميهمان خودغذا بخورد.
[تنبيه الخواطر، ج ۲، ص ۱۱۶]
۳۷امام صادق عليه السلام: صِلَةُ الرَّحِمِ تَعْمُرُ الدِّيارَ وَ تَزيدُ فى الأعْمارِ وَ اِنْ كانَ اَهلُها غَيرَاَخْيارٍ؛
صله رحم، خانه ها را آباد و عمرها را طولانى مى كند، هر چند صله رحم كنندگانمردمان خوبى نباشند.
[امالى طوسى، ص ۴۸۱، ح ۱۸]
۳۸امام صادق عليه السلام: اِذا دُعىَ اَحَدُكُمْ اِلى طَعامٍ فَلا يَستَتْبِعَنَّ وَ لَدَهُ فَاِنَّهُ اِنْ فَعَلَ ذلكَ، كانَحَراما وَ دَخَلَ غاصِبا؛
هرگاه يكى از شما به ميهمانى دعوت شد، فرزندش را به دنبال خود راه نيندازد كهاگر چنين كند، كار حرامى كرده و غاصبانه وارد خانه ميزبان شده است.
[كافى، ج ۶ ، ص ۲۷۰، ح ۱]
۳۹امام رضا عليه السلام: وَقِّرُوا كِبارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَكُمْ وَ صِـلُـوا اَرْحـامَـكُمْ؛
به بزرگترهايتان احترام بگذاريد و با كوچكترها مهربان باشيد و صله رحم نماييد.
[عيون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۲۶۵]
۴۰پيامبر صلي الله عليه و آله: اَلضّيافَةُ اَوَّلُ يَوْمٍ وَ الثانى وَ الثالثُ وَ ما بَعْدَ ذلِكَ فَاِنَّها صَدَقَةٌ تُصَدّقبِها عَلَيْهِ؛
ميهمانى يك روز و دو روز و سه روز است، بعد از آن هر چه به او دهى صدقه محسوبمى شود.
[كافى، ج ۶ ، ص ۲۸۳، ح ۲]