جمال و شمائل امام حسن مجتبی علیه السلام

1 - امام حسن مجتبى‏عليه السلام رنگ صورتش سفيد مايل به سرخى بود، دو چشم مشكى و درشت و گونه‏اى باز و خطى از سينه تا شكم از مو داشت. محاسن انبوه و كوتاه و گردن آن حضرت گويا مانند ابريقى از نقره بود. استخوان‏هائى درشت و ما بين دو چانه حضرت با فاصله بود. صاحب قدى متوسط و از زيباترين مردم در زيبائى صورت بود، و محاسن خود را پيوسته برنگ مشكى خضاب مى‏فرمود، موئى مجعّد و بدنى معتدل و زيبا داشت.(1)

 

  2 - علامه قرشى مى‏گويد:

 اين اوصاف و شمائل - طبق آنچه روايان حديث از شمائل پيامبر خدا نقل مى‏كنند - شباهت فراوان به شمائل رسول خدا دارد. امام مجتبى‏عليه السلام همانطورى كه در خلقت ظاهرى شباهت تام به جدش داشت در اوصاف و اخلاقيات نيز شبيه‏ترين مردم به جدش بود، به عبارتى ديگر آن حضرت در كمالات و فضائل صورت كوچكى از جدش بود. آن امام عزيز مرتبه بلند و عظمت نفسانى جد خويش را كاملاً نمايان مى‏نمود و شعاعى از نور پيامبر خدا بود كه بعد از او امّت آن حضرت را به سوى حق و به شاهراه هدايت ارشاد مى‏فرمود.

 پيامبر خدا با توجه به علم غيبى كه داشت به خوبى مى‏دانست كه امام مجتبى‏عليه السلام تمام آنچه خداوند از كمالات و فضائل به او عنايت فرموده همه را به زودى در زندگى خود نمايان مى‏كند؛ به همين جهت در تكريم و تجليل از امام مجتبى‏عليه السلام كوشا بود و مهربانى و لطف خود را پيوسته از زمان ولادت آن حضرت تا آخر عمر مباركش ظاهر مى‏فرمود.(2)

 

 3 - توفيق ابوعلم مى‏گويد:

 اوصاف و شمائل امام مجتبى‏عليه السلام حكايت از كمالات جد بزرگوارش رسول خدا مى‏نمود آن جناب را اين گونه توصيف نموده‏اند: هيچ كس مانند امام مجتبى‏عليه السلام از جهت خلقت و شمائل ظاهرى و از جهت كمالات و مقامات معنوى و آقائى و كرم و جود همانند آن حضرت نبود.

 غزالى در «احياء علوم الدين» مى‏نويسد: پيامبر خدا به امام حسن‏عليه السلام فرمود: پسرم تو شبيه من هستى در خلقت ظاهرى و در اخلاق.

 از انس بن مالك نقل شده كه گفت: هيچ كس شباهتش به پيامبر به اندازه حسن بن على‏عليهما السلام نبود، و از على‏عليه السلام منقول است كه فرمود: فرزندم حسن شبيه پيامبر است از سر تا سينه. و حسين شبيه آن حضرت است از سينه به پائين.

 و در كتاب «الاصابة» از شخصى به نام بهى نقل مى‏كند كه گفت:

 گفتگو شد بين ما كه چه كسى شبيه‏ترين مردم به پيامبر خداست، در اين هنگام عبداللَّه بن زبير داخل در مجلس ما شده و گفت: من به شما مى‏گويم كه شبيه‏ترين خلق به پيامبر چه كسى است، همانا حسن بن على شبيه‏ترين خلق به او و محبوب‏ترين مردم در نزد رسول خداست.

 لكن آنچه گفته شد از شدت شباهت آن حضرت به پيامبر منافات دارد با آنچه كه حكايت شده از حضرت زهراعليها السلام درشعرى كه منسوب است به ايشان.

  أشبه أباك يا حسن‏

واخلع عن الحقّ الرسن‏

 واعبد اِلهاً ذامنن‏

ولا توال ذا الاحن‏

 شبيه پدرت باش اى حسن؛ و برگير از حق و حقيقت هر ريسمانى را.

 پرستش كن خداوند صاحب نعمتها را، و هرگز با انسان‏هاى زشت‏خو دوستى مكن.

  و به امام حسين‏عليه السلام فرمود:

 أنت شبيهُ بابى‏

لست شبيهاً بعلى(3)

 تو شبيه به پدرم هستى، و شبيه به على نمى‏باشى.

 

 4 - سليمان كتّانى مى‏گويد:

 اى رنگ گل‏هاى آويخته از ديوارهاى بلند كه گويا حوريان بلند قد سياه چشم بهشتند كه از كوثر مى‏نوشند.(4)

 

 5 - شخصى كه از امام‏عليه السلام از معناى دو كلمه «وشاهِدٍ وَ مَشهُود»(5) در قرآن سؤال نمود، او صورت زيباى حضرت را در تناسب و زيبائى تشبيه به دينار مى‏كند، كه اين روايت در باب علم آن جناب گذشت.

پاورقی:

1) ذخائر العقبى: 127-128.

2) حياة الامام الحسن‏عليه السلام: 1/56.

3) اهل البيت: 266-267.

4) الامام الحسن الكوثر المهدور: 17.

5) سوره بروج ، آيه 3.

 

 

منبع : کتاب امام مجتبی علیه السلام روح قلب مصطفی (صلی الله علیه و آله )

تالیف:آیت الله رحمانی همدانی

ناشر: عطر عترت