کنیه و القاب امام مجتبی علیه السلام

عصر شیعه :  1 - ابواحمد عسكرى مى‏گويد: پيامبر خداصلى الله عليه وآله نام آن حضرت را حسن و كنيه او را ابو محمّد گذاشت.(1)

 

 2 - كنيه آن حضرت ابا محمد است كه پيامبر خدا به اين كنيه حضرت را معرفى كرد.

 در «اسد الغابة» مى‏گويد: كنيه اسمى است كه با لفظ اب يا ام شروع مى‏شود و كنيه گذاشتن براى فرزند يكى از سنت‏هاى هنگام ولادت مى‏باشد.

 از امام باقرعليه السلام روايت شده كه حضرت فرمود: ما براى فرزندانمان در طفوليت كنيه قرار مى‏دهيم تا ديگران به آن‏ها لقبى زشت ندهند.(2)

 3 - كنيه آن حضرت ابومحمد و ابوالقاسم است.(3)

 4 - سليمان كتانى مى‏گويد:

 ... صفات و اخلاقيات و كمالات در يك راستا از گذشتگان به نسل‏هاى بعد به ارث مى‏رسد، اى امام بزرگوار؛ بالاترين اين صفات همان عصمت است كه از پدر و جد و مادرت به ارث برده‏اى.

 همه آن كمالات را جد بلند مرتبه ات براى تو جمع نمود و تو را به القاب و كنيه‏هاى زيبا اختصاص داد. اين القاب و كنيه‏ها در وجود شريف تو مانند چشمه سارى است كه تشنه كامان به فضائل تو را سيراب مى‏كند، پس همانا تو ابومحمد و زكى و سبط و ريحانه بهشت مى‏باشى و توئى امام چه قيام كنى و چه صلح نمائى و تو سيد و آقاى امت و مجتبى هستى .(4)

 

    القاب امام حسن ‏عليه السلام‏

 1 - ابن طلحه مى‏گويد: كنيه آن حضرت فقط ابومحمد است، ولى القاب آن بزرگوار بسيار است: تقى، طيب، زكىّ، ولى و سبط؛ همه اين القاب در مورد ايشان به كار مى‏رود. مشهورترين اين القاب «تقى» است، لكن بالاترين و سزاوارترين لقب آن حضرت كلمه‏اى است كه جد بزرگوارش رسول خدا او را ملقب به آن نمود، زمانى كه طبق نقل صحيح و روايات فراوانى كه ائمه حديث و حافظان روايت نقل نموده‏اند رسول خدا خطاب به آن بزرگوار فرمود: «همانا اين فرزندم سيّد و آقا است» طبق اين تعريف بالاترين القاب آن حضرت «سيّد» مى‏باشد.

 ابن خشاب مى‏گويد: كنيه آن حضرت ابومحمد و القابش: وزير، تقى، قائم، طيب، حجّة، سيد، ولى و سبط مى‏باشند.(5)

 2 - مرحوم خاتون آبادى مى‏گويد: القاب آن حضرت عبارتند از: وصى، وزير، زكى، سيد، طيب، البر التقى، عالم، حجة، قائم، سبط، شبل، طور سينين و اول السبطين.(6)

 3 - و پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: اين فرزند سيّة مجتبى است.(7)

 4 - و لقب‏هاى آن حضرت عبارتند از: سيد، سبط، امير، حجة، برّ، تقى، اثير، زكىّ، مجتبى، سبط اول و زاهد.(8)

 5 - از لقب‏هاى آن بزرگوار: امير، حجت، كفىّ، سبط و ولى مى‏باشد.(9)

 6 - مرحوم ابن شهر آشوب در فضائل آن حضرت مى‏گويد: روشنى چشم فاطمه زهراعليها السلام، و ولى عهد و جانشين على مرتضى‏عليه السلام، شبيه‏ترين خلق به رسول خداصلى الله عليه وآله مرضىّ نزد خدا، حسن مجتبى، قبله عارفان، نشانه هدايت يافتگان، و دومين معصوم از امامانى كه جبرئيل به خدمت آن‏ها افتخار نموده و خداوند به عظمت آن‏ها مباهله نموده است، منبع و سرچشمه حكمت، معدن عصمت، كاشف و بر طرف كننده غم‏ها، پناه امت، ولى نعمت بندگان خدا، صاحب همت عالى، جوهره هدايت، كسى كه آغاز و پايانش توأم با پاكى است، صاحب پرچم هدايت، اصل هر علمى و فهمى، محل فضل و روايت، كفايت كننده بندگان خدا، اهل امامت و ولايت و خلافت، جوهر صدف نبوت، جواهر درياى علم احمدى... ميوه دل مصطفى، و نور چشم على مرتضى‏عليه السلام، كسى كه خداوند بلند مرتبه او را مدح نموده، امام حسن بن على سبط اول و دومين امام معصوم.

 

 7 - سليمان كتانى مى‏گويد: اى آقا و سيد؛ اى امام؛ اگر به تو بگويم: اى «عظيم!» تاريخ به من اجازه مى‏دهد.(10)

 

    نقش نگين انگشتر حضرت مجتبی ‏عليه السلام‏

 1 - امام صادق‏عليه السلام فرمود: نقش نگين امام حسن و حسين‏عليهما السلام كلمه «حسبى اللَّه» بود.(11)

 2 - از وجود مقدس امام رضاعليه السلام نقل شده كه فرمودند: بر نگين انگشتر امام حسن كلمه «العزّة للَّه» نقش شده، و بر نگين امام حسين‏عليه السلام كلمه «ان اللَّه بالغ أمره» منقوش بود.(12)

 

 

 

پاورقی:

1) اسد الغابة: 2/11، تاريخ الخميس: 1/418.

2) اهل البيت، لتوفيق ابو علم: 266.

3) مناقب آل ابى طالب: 4/29.

4) الامام الحسن الكوثر المهدور: 10.

5) كشف الغمة: 1/518 - 519.

6) جنات الخلود: 20.

7) القاب الرسول و عترته: 45.

8) مناقب آل ابى طالب: 4/29.

9) تاريخ الائمة: 28.

10) مناقب آل ابى طالب: 4/4-5.

11) ملحمة اهل‏بيت: 3/79.

12) الامام الحسن الكوثر المهدور: 131.

13) الكافى: 6/473.

14) الكافى: 6/474.

 

 

منبع : کتاب امام مجتبی علیه السلام روح قلب مصطفی (صلی الله علیه و آله )

تالیف:آیت الله رحمانی همدانی

ناشر: عطر عترت