همراهی حضرت مسیح(ع) با امام زمان(عج) زیباترین لحظه تاریخی بشر
عصر شیعه ـ از میان انبیای الهی حضرت عیسی‌بن مریم علیه‌السلام نزد مسلمان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، چرا که تشیع اعتقاد دارد روزی روح‌الله از آسمان به زمین خواهد آمد و پشت سر امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف نماز خواهد خواند.
به مناسبت سالروز ولادت حضرت عیسی(ع) و به منظور بررسی جایگاه و شأن آن حضرت با «سعید خلیل اویچ» فارغ‌التحصیل رشته فلسفه اسلامی جامعة‌المصطفی(ص) و سطح چهار حوزه علمیه قم و رئیس مرکز پژوهش علوم دینی بلگراد گفت‌و‌گو گردیم که مشروح آن در پی می‌آید.
استفاده بسیاری از عرفا در سیر و سلوک اسلامی از روحانیت حضرت عیسی (ع)
* با توجه به اینکه امروز تولد حضرت مسیح(ع) است، دیدگاه اسلام در مورد شأن و منزلت حضرت عیسی مسیح علیه‌السلام را تشریح بفرمایید؟
- جایگاه بسیار ویژه و معنوی متعالی شخصیت مقدس حضرت عیسی بن مریم علیه‌السلام در سنت معنوی اسلام غیر قابل تبیین است، حضرت عیسی بن مریم(ع) فقط در سنت مسیحی نقش محوری را ندارد، در سنت اسلام از یک نوع شخصیت پراهمیتی برخوردار است، به شکلی که حضرت عیسی بن مریم علیه‌السلام به لقب «روح الله» معروف است، مسلمانان معنویات ایشان را دریافت می‌کنند، این به این معنی است که ما روحانیت ـ عوالم فرامادی است ـ و روحانیت اسمای الهی در ضمن وجود مقدس عیسی‌بن مریم(ع) را می‌توانیم احساس کنیم، بسیاری از عرفا و انسان‌های وارسته در سنت معنوی، سیر و سلوک اسلامی از روحانیت حضرت عیسی بن مریم علیه‌السلام استفاده کرده‌اند و همانطور که روحانیت ایشان برای همه مسیحیان الهام بخش است.
لذا تصور می‌کنم که دارا بودن اسمای روحانی الهی برای حضرت عیسی‌بن مریم(ع) از اهمیت خاصی برخوردار است، منتها نکته پر اهمیتی که باید در اینجا توجه کرد، اینکه اسمای الهی فقط در شخصیت عیسی‌بن مریم علیه‌السلام ظهور و تجلی پیدا نکرده است، اسما و صفات الهی که مظهر روحانیت مطلق حضرت حق هستند، در خاتم انبیا محمد مصطفی صلی الله علیه وآله وسلم ظهور و تجلی کاملی پیدا کرده است، لذا پیروان آن حضرت ختمی مرتبت(ص) به همان اندازه که مسیحیان می‌توانند از وجود عیسی بن مریم(ع) بهره‌مند شوند، به نحو اکمل و اتم می‌توانند از صفات روحانی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم برخوردار باشند.
وجود روحانی حضرت عیسی موجبات توفیق در رکاب امام عصر را فراهم می‌کند
* در روایات مستدل شیعی داریم که حضرت مسیح(ع) پس از ظهور امام زمان(عج) پشت سر ایشان نماز می‌خوانند و موجبات ایمان آوردن بسیاری از مسیحیان به اسلام را فراهم می‌کنند، به طوری که حدیثی در این خصوص از امام باقر علیه‌السلام نقل شده است که درباره حضرت مهدی(عج) و نماز خواندن حضرت مسیح (ع) پشت سر ایشان فرمودند «…. خداوند عزوجل به واسطه او دینش را ظاهر می‌کند، هر چند مشرکان به آن کراهت داشته باشند، روی زمین جای خرابی نیست، مگر آن که آباد می‌شود و روح الله عیسی بن مریم فرود می‌آید و پشت سر او اقامه نماز خواهد کرد»؛ «و ینزل روح الله عیسی بن مریم فیصلی خلفه» (بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۹۱، حدیث ۲۴)، در این خصوص توضیح بفرمایید.
- این مسئله، یکی از اختصاصات حضرت عیسی بن مریم علیه‌السلام است، حضرت عیسی بن مریم(ع) به لحاظ روحانی آن قدر در پهنا درجات علمی قرار دارند که وجود مقدس نازنین ایشان این توفیق را پیدا می‌کنند که در رکاب حضرت صاحب عصر عجل الله تعالی فرجه‌الشریف قرار بگیرند و با تمام وجود در این زمینه به ایشان در عصر ظهور کمک کنند و در جهت پیام مقدس و متعالی حضرت صاحب عصر(عج) گام بردارند.
این نکته اتفاقاً یکی از پیام‌های الهام‌بخش تاریخی برای متدینان امروز می‌تواند باشد و آن اینکه حضرت عیسی بن مریم(ع) به عنوان نماینده تام و کامل بخشی از مراحل سنت واحد دینی اسلام -به معنای عام کلمه- در پایان تاریخی زمان، پست سر کسی قرار می‌گیرد که کامل‌ترین نماینده همه ادوار و مراحل دین واحد است، دشمن یا رقیب مشترک حضرت امام زمان(عج) و تابع ایشان حضرت عیسی بن مریم(ع) کسانی هستند که این سنت واحد دینی را می‌خواهند از بین ببرند و متوجه هجمه‌های ویرانگر کنند.
این معیت عیسی بن مریم علیه‌السلام با حضرت صاحب عصر ارواحناه فداه که از زیباترین لحظات تاریخی مجموعه بشر می‌تواند باشد، این پیام الهام‌بخش را برای ما ارمغان می‌آورد که مسلمانان و مسیحیان امروزی صفوف خودشان را بسیار مستحکم‌تر کنند تا بتوانند در برابر دشمن مشترک معنوی همه مسلمانان و مسیحیان در جهان معاصر به شکل جانانه دفاع کنند، آن چیزی که امروز رقابت ویژه و جدیدی برای اسلام ایجاد کرده است، همان لایه‌های رقیب سنت مسیحی است -بخشی از سنت الهی را تشکیل می‌دهد- به حساب می‌آید.
دنبال کردن پروژه اسلام هراسی به پروژه مسیحی هراسی منتهی خواهد شد
*با توجه به شرایط کنونی آیا مسلمانان و مسیحیان راستین می‌توانند در کنار هم با صلح و دوستی زندگی کنند، با توجه به اینکه پروژه اسلام‌هراسی توسط غرب پیگیری می‌شود، چه مقدار می‌تواند در روند صلح خواهی پیروان مسیحیت و اسلام تأثیرگذار باشد؟
- دوباره تکرار می‌کنم که اسلام تاریخی، کامل‌ترین و آخرین مرحله دین واحد الهی است، اما در عین حال مسیحیان امروز و مسلمانان امروز در صورتی که پیروان راستین دین و سنت معنوی و الهی خود باشند، احساس همراهی و هم آوایی کامل نسبت به رقبای مشترک خودشان دارند، موقعی که رقیب معرفتی که علم مدرن است، همه گزاره‌های ما بعد طبیعی و گذاره‌های ارزشی را غیر علمی می‌داند، لذا با همان شکلی که فرستادگان اسلام وجودشان نفی خواهد شد، فرستادگان مسیحی هم به همین شکل نفی می‌شوند.
به همان شکلی که وحی اسلامی زیر سؤال می‌رود، وحی الهام مسیحیان راستین هم زیر سؤال می‌رود، به همان شکلی که گزاره‌های ارزشی و اخلاقی اسلام امروز در دنیای مدرن اهمیت اصولی پیدا نمی‌کند، اخلاق مسیحی هم تبعاً خدشه‌دار خواهد شد، من از نزدیک با بسیاری از مسیحیان متدین در منطقه بالکان معاشرت داشتم و با آنها زندگی کردم، می‌دانم که تا چه اندازه‌ای دین مداری آنها، آنها را به شکلی غرق کرده است که در عصر مدرن احساس رنجش خاطر بسیار جدی را داشته باشد، تنگناهای معرفتی، اخلاقی، اقتصادی، خانوادگی، دنیای مدرن تنگناهایی است که همه پیروان حقیقی مسیحیان امروزی را به ستوه درآورده است، لذا موقعی که حرکت و جنبش اسلام هراسی در غرب با آن مواجه هستیم، مطمئن باشید کسانی که اسلام هراسی را به این شکل ترویج می‌دهند، همان کسانی هستند که این رقیب سرسخت خودشان که اسلام است را از سر راهشان بردارند، مطمئناً که به سراغ مسیحیت هراسی هم خواهند رفت، چون آنها آن چیزی که برایشان مشکل است، سنت الهی، سنت ما بعد طبیعی و گزاره‌های متافیزیکی است که با آن مدرن سازگار نیست، تصور می‌کنم مسیحیان معتقد و متدین، آنهایی که متوجه ظرائف دنیا و متوجه چالش‌ها و تنگناهای علم مدرن هستند، هیچ وقت تحت فشار تبلیغات سو، اسلام هراسانه قرار نخواهد گرفت.
حمله به شخصیت حضرت مسیح در هالیوود در سایه هجمه به لایه‌های عمیق معرفتی است
*در برخی فیلم‌های هالیوودی مشاهده می‌شود که به حضرت مسیح(ع) آنچنان که شایسته است احترام گذاشته نمی‌شود. با توجه به اینکه اکثریت مردم جهان پیرو دین مسیح هستند، چرا شاهد تولید چنین فیلم‌هایی هستیم؟
- یک مقدمه‌ای را عرض کنم و آن اینکه در هیچ جایی از قرآن کریم واژه دین به شکل جمع ذکر شده است، این بدین دلیل است که خداوند متعال به صراحت بیان داشته، دین الهی یکی است، از حضرت آدم علیه‌السلام تا حضرت خاتم صلی الله علیه وآله وسلم، این همان تسلیم در برابر خواست الهی است و آن همان دین اسلام و دین حنفاست.
خود حضرت عیسی به مریم علیه‌السلام در این دین بودند، اما در بعضی از روایات که با شکل جمع کلمه دین مواجه می‌شویم، اشاره به مراتب گوناگون آن دین واحد دارد، دین واحد اسلام بعد از تحولات بنیادین معرفتی در اروپای بعد از رنسانس، دچار تغییر و تحولات اساسی شده است، معرفت سکولار پست رنسانس به همان شکلی که سنت دینی اسلام ما را حمله و هجمه عقیدتی و اجتماعی خودش قرار می‌دهد، سنت اصلی مسیحیت را به همان شکل مورد هجمه قرار می‌دهد به تعبیر دیگر آن چیزی که بعد از رنسانس رقیب معرفتی به حساب می‌آید، سنت توحیدی است و سنت توحیدی مسیحیت با سنت توحیدی اسلام مشترک است،هر چند که هیچ وقت نباید فراموش کنیم که آن سنت توحیدی در آخرین مرحله دین الهی، اسلام کنونی است که به شکل اتم و اکمل خودش را نشان داده شده است.
اما در مورد هجمه‌های تبلیغاتی فیلم‌های هالیوودی نسبت به سنت مسیحیت و شخصیت عیسی بن مریم علیه‌السلام به نظر من، این حمله‌ها اتفاقاً جز اصلی‌ترین حمله‌هایی است که به ظاهری‌ترین سنت دینی مسیحیت و اسلام متوجه می‌باشد، محصولات فرهنگی و هنری هالیوود اتفاقاً نتیجه حمله و هجمه‌ها به عمیق‌ترین لایه‌های معرفت بعد از رنسانس به سنت‌ها و نحله‌های گوناگون فلسفی غرب است؛ به تعبیر دیگر محصولات هنری هالیوود فقط آن تحولات و تغییرات مهم و بنیادین معرفتی را نشان می‌دهد، ما باید به خوبی متوجه عمیق‌ترین لایه‌های معرفت غرب بعد از رنسانس که معرفت سکولار است، نسبت به همه سنت‌های دینی باشیم، لذا در دنیای معاصر آنچه که از همه مهمتر به نظر می‌رسد، این است که مسیحیان و مسلمانان برای دفاع از عمیق‌ترین پشتوانه و ظرفیت‌های دیانت خود و در برابر چالش‌های معرفتی که علم مدرن و معرفت سکولار همه انسان‌های متدین را به یک نحو رنجیده، در یک سطح واحد قرار بگیرند.
منبع» خبرگزاری فارس