تعاريف عجيب انديشمند لبناني از علي(ع)
عصر شیعه ـ جرج جرداق درباره راز عدم نوشتن در باره شخصيت ديگري غير از علي عليه السلام سخن مي‌گويد و بيان مي‌كند: عده‌اي از مردم كشورهاي حوزه خليج فارس و مصر به من پيشنهاد مي‌كردند كه مثلا در مورد عمر و يا ديگران بنويسم… اما من نپذيرفتم نه به اين خاطر كه بخواهم بگويم عمر و يا كس ديگري بد است نه اصلا اينطور نبود بلكه من پس از علي عليه اسلام كسي را شايسته نوشتن نديدم و تصميم گرفتم كه جز در مورد علي (ع) ننويسم.
شفقنا در ادامه نوشت: «جرج جرداق» مسيحي مورخ و شخصيتي سرشناس است كه چهار دهه از عمر خود را صرف مطالعه و تحقيق در مورد- به تعبير خودش- يكي از برجسته‌ترين شخصيت‌هاي جهاني يعني امام الموحدين حضرت علي عليه السلام كرده است. حاصل تحقيقات وي چندين جلد كتاب ارزشمند در مورد شخصيت امام علي (ع) است.
شفقنا با جرج جرداق كه اكنون هشتادمين سال عمر خود را پشت سر مي‌گذارد، در منزل شخصي‌اش در منطقه الاشرفيه بيروت به گفتگو نشسته است؛ گفتگويي كه در طول دوران زندگي وي در نوع خود بي‌سابقه محسوب مي‌شود.
وي در ابتداي اين گفتگو به خبرنگار شفقنا مي‌گويد: سلام بر همه كساني كه خورشيد حسين و بادهاي كربلا چهره او را سوزانده است، سلام بر كساني كه زمين طف لمسش كرده و از فرات آب نوشيده است، سلامي با بوي انقلاب و بهشت پيروزي، سلام بر تمامي حسينيان و زائراني كه طريق عاشورا در پيش گرفتند.
وي ادامه مي‌دهد: حسين بن علي (ع) امام عادل بود و در جنگ با يزيد فاسق دستور شرعي داشت.
جرداق در پاسخ به اينكه چه شباهت‌هايي بين علي (ع) و حسين (ع) وجود دارد و اينكه چرا علي (ع) را براي نوشتن انتخاب كرده و امام حسين (ع) را انتخاب نكرده است، مي‌گويد: پي بردم كه حسين (ع) خط طبيعي پدرش علي (ع) است و به اين موضوع نيز در نوشته‌هايم اشاره كرده‌ام. از فسق معاويه و جنايت وي و همچنين ظلم يزيد و زورگويي‌هاي وي نيز نوشتم. هنگامي كه از تمدن علي (ع) براي تاريخ انسانيت نوشتم، پي بردم كه در ايشان وجوه مشتركي با اديان كيهاني و رباني وجود دارد بنابراين ايشان را به عنوان نمونه‌اي براي موفقيت انقلاب فرانسه و عدالت و حقوق بشر انتخاب كردم و همچنين در اثر «علي و سقراط» ايشان را چراغي براي فلسفه و حكمت و اخلاق برگزيدم.
اين انديشمند مسيحي لبنان مي‌افزايد: نوشتن كتاب علي عليه السلام و ناسيوناليسم عربي پاسخي بود به كساني كه ايشان و مرا به شعوبيه متهم مي‌كردند. مثال‌هاي زيادي با اين مفاد ذكر كردم كه نبايد آنچه كه بين من و علي عليه السلام و يا بين علي (ع) و فرد ديگري رخ مي‌دهد مبتني بر نژاد، گروه، حزب و يا طرز تفكري تنگ نظرانه تلقي شود.
جرج جرداق ادامه مي‌دهد: عدالت موجود در علي عليه السلام و عادات عربي اصيلي چون دوست داشتن خير، كمك، اخوت، شهامت، كرم، مردانگي، قهرماني، سواركاري، شجاعت، عدل، انصاف، فرهنگ، ادب، فكر، علم، دين و زهد و ترس از خداوند و امور ديگري از اين دست كه از عادات اصيل يك فرد عربي محسوب مي‌شود، مرا واداشت تا از امام علي (ع) نمادي ملي و عربي اتخاذ كنم و به ايشان افتخار كنم.
جرداق معتقد است كه شخصيتي نزديك به علي عليه السلام و روش تفكر وي وجود ندارد. او علي عليه اسلام را انساني ناب برمي‌شمارد و معتقد است كه لازم نيست صفت ربوبيت به ايشان بدهيم؛ علي يك انسان است اما قدرت ايشان در ايجاد نوعي بيداري و نوعي آگاهي جهاني در زمينه حقوق و برابراي و عدل و عفو و تسامح باعث شده است تا وي در نظر برخي افراد فرابشري باشد.
جرداق آنگاه مي‌گويد: علي عليه السلام يك انسان نمونه بودند. ايشان در دولتش عدالت محمدي (ص) را بنيان نهادند. مگر ايشان نيست كه مي‌گويد فقر در وطن، غربت است. مال در غربت، وطن است و اينكه مردم دو گروه هستند: يا برادر تو در دين هستند و يا همنوع تو در آفرينش هستند. اين همان چيزي است كه جبران خليل جبران نيز به آن اشاره كرده است جبران از امام علي (ع) تاثير پذيرفت و در مورد ايشان مي‌گويد پيامبر (ص) امام علي (ع) را به عيسي بن مريم تشبيه مي‌كرد اين تشبيهي تنها جسماني نيست چون من يقين دارم كه نور علي از نور پيامبران و فرستادگان خداوند متفاوت نيست.
اين نهج البلاغه پژوه خاطرنشان مي‌كند: به نظر من سخن يسوع و طلب غفران و رحمت براي كساني كه صليب را براي وي مهيا مي‌كردند، با سخن امام علي (ع) هنگامي كه از سوي ابن ملجم ضربت خورد شباهت دارد آنجا كه فرمود: اگر زنده ماندم خودم به كارش رسيدگي مي‌كنم اگر مردم، او را يك ضربت بزنيد.
وي در پاسخ به اينكه دليل انتخاب علي (ع) و انقلاب فرانسه چه بوده است، تاكيد مي‌كند: پس از انقلاب فرانسه كه غرب به قاتلاني بربري تبديل شد و مردم در بين آنها بيشتر به گله‌هاي گوسفندي در خدمت امراي خود تبديل شده بودند و كشت و كشتار به راه انداخته بودند، صلاح ديدم كه چيزي در اين زمينه بنويسم و طبيعتا در مورد امام علي (ع) مطالعه داشته و از ايشان تاثير پذيرفته بودم، به اين موضوع پي بردم كه ايشان انقلاب‌هاي پي در پي انجام داده است در حالي كه انقلاب‌هاي ايشان و رويدادهاي آن از كشت و كشتار خالي بوده است. بنابراين تصميم گرفتم كه اين موضوع را انتخاب كنم.
پژوهشگر و محقق مسيحي لبنان مي‌افزايد: انقلاب علي عليه السلام انقلاب انساني، اجتماعي، فكري و فرهنگي بود و در آن بين دو جبهه فسق و قتل و قاچاق انسان و برده و مرگ از يك طرف و جبهه دين و رحمت و عدالت و انسانيت و آزادي و حيات فاصله‌هاي زيادي بود. موظف شدم كه جبهه علي كه خالص‌ترين جبهه‌ها است، را مورد بررسي و تحليل قرار دهم. اين جبهه راه را براي من روشن كرد و چراغ راهم شد.
اين انديشمند لبناني درباره دليل انتخاب سقراط به عنوان نمونه‌اي براي مقايسه با علي عليه السلام و اينكه چرا افلاطون، ارسطو طاليس، آديوجين و فرد ديگري را انتخاب نكرده است، مي‌گويد: سقراط استاد همه اين افراد بود و علي در حكمت و فلسفه استاد عصر و نسل خود بلكه استاد نسل‌هاي بعد از خود است به همين دليل در مورد علي (ع) و نهج البلاغه نوشتم.
وي در ادامه درباره راز عدم نوشتن در باره شخصيت ديگري غير از علي عليه السلام مي‌گويد: عده‌اي از مردم كشورهاي حوزه خليج‌فارس و مصر به من پيشنهاد مي‌كردند كه مثلا در مورد عمر و يا ديگران بنويسم… اما من نپذيرفتم نه به اين خاطر كه بخواهم بگويم عمر و يا هر فرد ديگري بد هستند نه اصلا اينطور نبود بلكه من پس از علي عليه اسلام كسي را شايسته نوشتن نديدم و تصميم گرفتم كه جز در مورد علي (ع) ننويسم.
جرداق در پاسخ به سوالات خبرنگار شفقنا در مورد منهج علي (ع) و شخصيت تربيتي، اجتماعي و انقلابي ايشان، از تاثير زماني و مكاني خود از نهج البلاغه سخن مي‌گويد و معتقد است كه نهج البلاغه در بعد انساني و تشريعي جزو قوانيني است كه همانند آن اندك است.
وي با اشاره به اينكه سخنان بسياري از امام علي در نهج البلاغه را به خاطر سپرده است، از شيوه نگارش امام در نهج البلاغه، شيوايي كلام و استحكام عبارت‌هاي آن سخن مي‌گويد.
جرج جرداق نويسنده لبناني در ادامه گفتگوي خود با شفقنا، از امام حسين (ع) و ايده مقاومت در نزد – به تعبير وي- اين مرد شجاع سخن مي‌گويد و تصريح مي‌كند: يزيد – لعنت الله عليه- حيواني انسان‌نما بود و تا مدت‌ها آرزو مي‌كردم كه كاش قبل از آن اقدام شرم‌آور خودكشي كرده بود و يقين دارم كه با آن اقدام در واقع خودكشي كرد. برگزاري مراسم سالگرد انقلاب حسيني و راهپيمايي كربلا و عاشورا دليل عقلي و واقعي بر پيروزي خون بر شمشير است. حسين عليه اسلام آزادي را به مردم و زائرانش آموخت و به آنها آموخت تا راه عدالت و شهادت را در پيش بگيرند.
انديشمند بزرگ لبناني سخن خود را با ذكر اين نكته كه زندگي خود را در راه تحقيق در مورد امام علي صرف كرده است، به پايان برده، مي‌گويد: از علي نوشتم و چه بسيار زيارت ايشان و پيوستن به ركاب وي را آرزو كردم. ايشان منهج من، و مرد آزادي و عدالت و صلح است.
«جرج سمعان جرداق» نويسنده، انديشمند و اديب مسيحي لبنان است كه در سال ۱۹۳۳م در منطقه مرجعيون در جنوب لبنان ديده به جهان گشود. وي صاحب دايرة المعارف «علي؛ نداي عدالت انساني، علي و حقوق بشر، علي و انقلاب فرانسه، علي و سقراط، علي و ناسيوناليست عربي» و عناوين ديگري در اين زمينه است.