امام سجاد(ع) رهبری پنهان قيام‌های پس از عاشورا را برعهده داشتند
عصر شیعه ـ حجت‌الاسلام والمسلمين رضا كريمی، پژوهشگر و مؤلف كتاب «سيره امام سجاد(ع)»، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، به بيان برخی از ويژگی‌های امام سجاد(ع) و دوران امامت ايشان پرداخت و ضمن اين‌كه دوران امام سجاد(ع) را يكی از بدترين و دشوارترين دوره‌های تاريخی برشمرد، اظهار كرد: آن حضرت(ع) بعد از واقعه كربلا سختی‌های بسياری كشيدند.
وی افزود: ايشان در واقعه كربلا بر حسب حكمت و مصلحت، بيمار بودند كه امامت و ولايت ادامه پيدا كند، اما در عين بيماری، رهبری قافله كربلا را به عهده داشته و پيام‌رسان كربلا بودند و در مواقف مختلف به سخنرانی پرداختند و پيام عاشورا و امام حسين(ع) را منتقل كردند و با دقت نظر در تاريخ، مشاهده می‌كنيم كه بعضی از كوفيان كه پس از واقعه كربلا احساس گناه داشتند و امام سجاد(ع) از هر فرصتی استفاده می‌كرد تا هيجان و شور مردم را زنده نگاه دارد و آگاهی آنان را افزايش دهد.
مؤلف كتاب «سيره امام سجاد(ع)» با اشاره به اين‌كه امام سجاد(ع) در گفتار خود هم به انتقال پيام عاشورا اهتمام داشت و هم به زنده كردن احساسات و شور دينی آنان می‌پرداخت، گفت: به عنوان مثال، وقتی عده‌ای به ديدار ايشان رفتند، ايشان به آنها فرمود: ای مردم! آيا می‌دانيد كه به پدرم نامه نوشتيد و با او نيرنگ كرديد. از دل و جان با او پيمان بستيد و بيعت كرديد، اما او را كشتيد؟! دستانتان بريده باد! وقتی رسول خدا(ص) به شما بگويد كه خاندان مرا كشتيد و حرمت مرا شكستيد، پس از امت من نيستيد، آنگاه شما چه پاسخی به رسول خدا(ص) خواهيد داد؟!
وی اظهار كرد: با اين‌كه در دوران امام سجاد(ع) خفقان شديدی حاكم بود و حاكمان جور و ستم بعد از واقعه كربلا امور را در دست داشتند و از قتل و غارت و فسق و فجور و فشار بر مردم هيچ ابايی نداشتند و شكنجه‌های آن‌چنانی روا می‌داشتند، امام سجاد(ع) به رغم آن‌كه امكان به دست گرفتن زمام امور را نداشت، لحظه‌ای دست از مبارزه بر نداشت و در زمينه‌های سياسی و فرهنگی به مبارزات گسترده‌ای عليه حاكمان پرداخت و زمانی كه جنايت‌های وحشتناكی نظير اعمال حجاج بن يوسف صورت می‌گرفت، بسياری از خانواده‌ها به امام سجاد(ع) پناهنده شدند.
امام سجاد(ع) با مضامينی كه در ادعيه خود مطرح می‌كرد، علاوه بر آگاهی‌بخشی و تزريق نگاه ايمانی و پيام انسانی به مردم كه نوعی مبارزه فرهنگی به حساب می‌آيد، مردم را تهييج به مبارزات سياسی می‌كند
حجت‌الاسلام كريمی با تأكيد بر اين‌كه امام سجاد(ع) از آغاز به موضع‌گيری عليه حاكمان جور پرداخت، افزود: ايشان در خطبه‌ای كه عليه يزيد و روياروی او ايراد می‌كنند، می‌فرمايند: اين رسول عزيز و كريم، جد من بوده است يا جد تو؟! اگر گويی كه جد تو بوده است، عالميان دانند كه تو دروغ می‌گويی و اگر بگويی كه جد من بوده، چرا پدرم را بی‌گناه شهيد كردی و مال او را به تاراج دادی و حرم او را به اسيری آوردی؟!
وی افزود: امام سجاد(ع)، پس از بيان اين سخنان، می‌گويد: به خدا اگر در دنيا كسی باشد كه رسول خدا(ص) جدّ اوست، او كسی غير از من نباشد. پس اين مرد چرا پدر ما را مظلومانه شهيد كرد و ما را چنان كه اسرای روم را می‌آورند، به اينجا آورد. سپس فرمود: ای يزيد! اين كار را كردی و می‌گويی محمد(ص) رسول خدا است و رو به قبله می‌كنی؟! وای بر تو كه روز قيامت جد من و پدر من دشمن تو باشند! يزيد وقتی مشاهده می‌كند كه همهمه‌ای در بين مردم ايجاد شده است، به مؤذن می‌گويد اذان بگو و نمی‌گذارد امام سجاد(ع) سخنان خود را ادامه دهند.
اين پژوهشگر با اشاره به نيايش‌های معروفی كه حدود 56 فقره از آن در قالب صحيفه سجاديه به دست ما رسيده است، گفت: امام سجاد(ع) با مضامينی كه در ادعيه خود مطرح می‌كرد، علاوه بر آگاهی‌بخشی و تزريق نگاه ايمانی و پيام انسانی به مردم كه نوعی مبارزه فرهنگی به حساب می‌آيد، مردم را تهييج به مبارزات سياسی می‌كند. صحيفه سجاديه ابعادی دارد كه هنوز ناشناخته مانده است و می‌طلبد كه محققان وجوه ناشناخته آن را معرفی كنند.
وی افزود: غالباً چهره امام سجاد(ع) كه همه او را به عنوان سرآمد عبادت‌كنندگان می‌شناسند، در هنگام وضو گرفتن زرد می‌شد و در سيره امام سجاد(ع) آمده است كه ايشان در حج و در هنگام احرام بيهوش شده و از پشت به زمين افتادند. هنگامی كه از ايشان علت اين امر را جويا شدند، فرمودند: وقتی می‌انديشم كه در مقابل چه كسی قرار گرفته‌ام و به ياد عظمت خدای عزوجل می‌افتم، ناخودآگاه چنين حالتی به من دست می‌دهد.
حجت‌الاسلام كريمی با اشاره به اين‌كه امام سجاد(ع) به كثرت نماز و عبادات شهره است، گفت: امام سجاد(ع) همچنين به حلم مشهور است و در زمانی كه بی‌حرمتی‌های فراوانی عليه ايشان انجام شد، امام(ع) بسيار آرام و منطقی با پاسخ قرآنی با حرمت‌شكنان روبرو شد و كاری كرد كه مردم را از ظالم بودن حاكم و يزيديان آگاه كرد.
وی با تأكيد بر اين‌كه امام سجاد(ع) رهبری پنهانی جريانات معترض و مخالف را به عهده داشت، اما از به عهده گرفتن رهبری علنی معذور بود، خاطرنشان كرد: عدم قبول رهبری علنی قيام‌ها، به اين دليل بود كه زمان و فضا اقتضاء نمی‌كرد كه ايشان علناً به مبارزه بپردازد، اما غالب قيام‌هايی كه در آن زمان شكل گرفت، مورد قبول و تأييد امام سجاد(ع) بود و زمانی از ايشان در خصوص فعاليت‌های اعتراضی می‌پرسند، ايشان تلويحاً اين تحركات را تأييد می‌كنند.