وضعیت وخیم تئاتر دینی؛ مصداقی از ولنگاری فرهنگی
شرایط نابهنجار و وخیمی که در مورد رویدادها و جشنواره‌های تئاتر دینی شاهد آن هستیم منجر به آن شده است که فعالان این حوزه، خلاقیت و نگرش هنری خود را با بی‌انگیزگی در عرصه‌های دیگری که هیچ سنخیتی با موضوعات دینی و ارزشی ندارد بروز دهند و این امر به نظر یکی از مظاهر ولنگاری فرهنگی است.
محمد زوار بی‌ریا، نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر دینی گفت: متأسفانه شرایط حاکم بر تئاتر دینی و ارزشی و رویدادهای مرتبط با آن به گونه‌ای وخیم و ناامید‌کننده است که هیچ انگیزه‌ای را برای ادامه کار و فعالیت مستمر گروه‌های اصطلاحاً مذهبی‌کار باقی نگذاشته است.
وی گفت: شخصاً پس از چند دوره حضور موفق در جشنواره سراسری «تئاتر رضوی»، امسال اثر نمایشی دیگری که سابقه اجرای عمومی پرشور و موفقی را در حوزه هنری از سر گذرانده است را به دبیرخانه این جشنواره ارائه کردم و با کمال تعجب و بدون هیچ توجیهی نمایش را در مرحله ارزیابی مردود اعلام کردند و وقتی از دبیرخانه دلیل را جویا می‌شویم پاسخ روشن و شفافی به ما ارائه نمی‌شود.
کارگردان نمایش رضوی«آنم آرزوست» تصریح کرد: این در حالی است که وقتی جدول اجراهای دوازدهمین جشنواره سراسری «تئاتر رضوی» را اعلان می‌کنند در کمال تعجب شاهد هستیم که این جدول با چند اجرای محدود تئاتری بسته شده است که متأسفانه هیچ اثر شاخصی در آنها به چشم نمی‌خورد و البته توجیهی که دبیرخانه جشنواره ارائه می‌کند بحث جوان‌گرایی و بومی‌گرایی جشنواره است، باید گفت به فرض جوان‌گرایی حداقل باید چند اثر شاخص تئاتری که اعتبار جشنواره است در جدول اجرای آن وجود داشته باشد. نکته دیگر اینکه برای جشنواره ملی و سراسری بومی‌گرایی بی‌معنی است و حداقل مسئولان برگزاری می‌توانند با چنین توجیهی جشنواره را به حالت محلی و یا منطقه‌ای درآورند.
وی افزود: تصور این است که چنین توجیه و بهانه‌ای تنها به یک دلیل عمده باشد و آن عدم تأمین بودجه لازم برای برگزاری یک رویداد تئاتر دینی است و اینکه مسئولان درصدد هستند که جشنواره را حتی‌المقدور خلاصه و با کمترین صرف هزینه‌ای برگزار کنند وگرنه که جشنواره‌ای با اعتبار و جایگاه «تئاتر رضوی» عملاً با چنین رویکردی به زمین خواهد خورد، نکته دیگر اینکه چرا حتی با وجود بودجه ناچیز برگزاری، نهاد و یا سازمان‌های دیگر در این امر خطیر مشارکت نکرده و حامی مالی چنین جشنواره جریان‌سازی نمی‌شوند؟
بی‌ریا در ادامه گفت: سایر رویدادهای تئاتر دینی و ارزشی نیز به سرنوشتی مشابه «تئاتر رضوی» دچار شده‌اند یا به تعطیلی کشیده شده و یا در صورت برگزاری چندان جریان‌ساز نبوده و آثاری در آنها به اجرا می‌آیند که به لحاظ فنی و هنری مطرح نیستند و این رویدادهای تئاتری که پیشتر از نظر وجوه هنری و تکنیکی در سطحی قابل قبول و حرفه‌ای بودند را تا حد زیادی تنزل بخشیده‌اند.
بازیگر برگزیده سومین سوگواره نمایشی «خمسه» تأکید کرد: در اوضاعی که با خلأ رویدادهای نمایش دینی و تولید آثاری قابل تأمل و اعتنا در این حوزه مواجهیم، چشم امیدمان به برگزاری رویدادی بود که سازمان فرهنگی و هنری متولی برگزاری آن بود؛ یعنی سوگواره نمایشی «خمسه» که گویا این جریان نمایش دینی هم در شرایط کنونی دستخوش تغییر در مدیریت شهرداری تهران شده و وضعیت نامعلومی پیدا کرده است.
وی در ادامه گفت: اتفاقی که در مورد سوگواره نمایشی «خمسه» شاهد آن هستیم فعالان این عرصه را به نکته دیگری مشکوک کرده و از آنها سلب اعتماد می‌کند و آن اینکه حتی با وجود فراهم آمدم منابع اعتباری گویا عزمی در میان مسئولان وجود دارد که به هر بهانه‌ای مجموعه فعالیت‌های جاری در حوزه تئاتر و هنر نمایش را محدود کنند و مانع پیشرفت و اعتلای این هنر شوند که این امر ناشی از نگاه بدبینانه‌ای که همچنان در مورد تئاتر وجود دارد و شاید بروز، ثبوت و پیشرفت آن را در تضاد با اندیشه‌های دینی و ارزشی تشخیص می‌دهند.
بی‌ریا در پایان گفت: به هر حال وضعیت وخیمی که در مورد تئاتر شاهد آن هستیم و به ویژه در حوزه تئاتر دینی و ارزشی تصور می‌شود به شکل تعمدی در حال وقوع است مصداق ولنگاری فرهنگی است و شرایط بد و پرمخاطره‌ای را در آینده رقم خواهد زد؛ چرا که فعالان کوشا و خلاق این گونه تئاتری هم بر حسب علاقه و دغدغه‌مندی رو به سوی تئاتر با سبک و سیاق دیگری خواهند کرد تا خلاقیت‌های خود را در آن حوزه به منصه ظهور رسانند و مثلاً به این وسیله تئاتر با موضوعات اروپایی و غربی متداول می‌شود و هم به جهت آنکه بخشی از این بدنه از این طریق درآمدزایی و ارتزاق دارند؛ لذا به سمت سوی تئاتری موسوم به تئاتر آزاد گرایش خواهند داشت که هرچند مخاطبان خاص و ویژه خود را در سطحی وسیع و قابل ملاحظه‌ای دارد اما رشد و ازدیاد کمی آن موجب زوال تئاتر متعهد و ارزشی خواهد شد.