حضرت فاطمه (س) زمینه ساز حیات سیاسی ائمه معصومین (ع) بود
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: خطبه فدکیه حضرت زهرا (س) زمینه ای برای حیات سیاسی ائمه معصومین (ع) بود.
حجت الاسلام داود مهدوی زادگان افزود: پیامبر اکرم(ص) با ایجاد حکومت در مدینه منوره، ضمن ارائه مدنیت دینی نوین، یک حاکمیت دینی را نیز ایجاد کردند که به اعتقاد شیعه، مدنیت و حاکمیت دینی ملازم یکدیگر هستند؛ به گونه ای که مدنیت دینی بدون حاکمیت سیاسی پدید نمی آید و حاکمیت سیاسی نیز بدون آن امکان پذیر نیست.
وی اضافه کرد: دغدغه بدعت گذاری و انحراف از حکومت اصیل نبوی، همواره وجود داشت و شواهدی در این زمینه در قرآن و روایات رسول خدا (ص) وجود دارد که به عنوان نمونه می توان به آیاتی اشاره کرد که درباره رفتار کفار و منافقان در آینده هشدار می دهد و یا آیاتی که بر احترام ذوی القربی تاکید می کند.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: همانگونه که می دانیم در زمان پیامبر اعظم (ص) همه مردم به آن حضرت یا نزدیکانش احترام می گذاشتند و اشاره اینگونه آیات و روایات به دوران بعد از آن حضرت مربوط می شود.
مهدوی زادگان تاکید کرد: برای اینکه از ایجاد چنین بدعتی جلوگیری شود و انقلاب پیامبر(ص) به عصر جاهلی بازنگردد، کاملترین شکل تضمین آن در واقعه غدیر خم اتفاق افتاد ولی پس از رحلت رسول اکرم(ص) تمام پیش بینی های قرآن و روایات آن حضرت به سرعت اتفاق افتاد؛ به گونه ای که در تاریخ اسلام می بینیم که قبل از تدفین پیکر مطهر نبی اکرم (ص)، ماهیت حکومت آن حضرت تغییر کرد.
وی افزود: از طرف دیگر این مساله با تطمیع و اختناق شدید همراه بود، به طوری که حتی نزدیکترین یاران و اصحاب پیامبر اعظم (ص) نیز سکوت اختیار کردند. البته سکوت حضرت علی(ع) دلایل متعددی داشت که در نهج البلاغه نیز به آن اشاره شده و به عنوان نمونه می توان به وحدت جامعه نوپای اسلام و حفظ اهل بیت (ع) اشاره کرد.
این پژوهشگر مذهبی همچنین گفت: یکی از دلایل خفقان آن زمان را می توان در رفتار انصار و مساله سقیفه مشاهده کرد. یعنی آنان از ترس این که مهاجرین حکومت را قبضه کنند، این خفقان را ایجاد کردند و حکومت را به دست گرفتند.
وی اضافه کرد: شدت اختناق به حدی بود که کسی جرات اعتراض و حتی یادآوری غدیر خم را نداشت و در چنین وضعیتی خواص و کسانی که با پیامبر (ص) بودند وظیفه داشتند تا وارد صحنه شده و حاکمیت را به نقد بکشند، ولی از میان این خواص تنها کسی که لب به اعتراض گشود، حضرت زهرا (س) بود.
مهدوی زادگان ادامه داد: اعتراض حضرت فاطمه (س) را می توان در خطبه فدکیه دید و آن حضرت در این خطبه مردم را به دو موضوع مهم توجه می دهد؛ یکی حق خویش بر فدک که پیامبر (ص) آن را به حضرت زهرا (س) بخشیده بود و دیگری مساله امامت حضرت علی (ع) بود.
وی با بیان اینکه حضرت فاطمه (س) این دو موضوع را در کنار هم قرار داد و راهی برای نقد حاکمیت جدید ایجاد کرد، افزود: آن حضرت با طرح موضوع فدک، قصد داشت ثابت کند که حاکمیت جدید بر خلاف سیره عادلانه پیامبر اکرم (ص) هر حقی را به صاحب آن برمی گرداند، حق فرزند رسول خدا (ص) را برنمی گرداند.
این استاد حوزه همچنین گفت: فاطمه زهرا (س) این فضای خوف و سانسور از نقد حاکمیت را با خطبه فدکیه شکست ولذا حاکمیت از قداست افتاد و اگر این نقد فاطمه(س) نبود، معلوم نبود معصومین(ع) در زمان های بعد بتوانند نقدهای اعتراض اولیه خودشان را به دستگاه خلافت وارد کنند.
وی با بیان این که حضرت زهرا (س) چنین زمینه ای را برای معصومین پایه گذاری کرد، افزود: البته در آن زمان فضا به گونه ای بسته شده بود که امکان نقد و اعتراض پدید نمی آمد ولی حضرت زهرا(س) با خطبه خود این اجازه را به دستگاه خلافت نداد که مانع از رویکردهای اعتراضی شود.
فراهنگ**1003**1027