ضرورت استفاده از ابزارهای هنری برای انتقال مفاهیم عاشورا , نباید خرافه‌ها را به عنوان مفاهیم عاشورایی به فرزندمان منتقل کنیم
عصر شیعه : ملیحه پژمان: یکی از مهم‌ترین مسایلی که همیشه توجه والدین را در تربیت فرزندان به خود جلب می‌کند، موضوع چگونگی انتقال ارزش‌ها و مفاهیم فرهنگ عاشورایی و نهضت حسینی به فرزندان است.
می‌دانید که بخش زیادی از تربیت کودک و نوجوان به تبیین ارزش‌های دینی اختصاص دارد که در این میان انتقال مفاهیم برگرفته از قیام امام حسین(علیه‌السلام) و عزاداری سالار شهیدان در دو ماه محرم و صفر جایگاه ویژه‌ای دارد.
شاید برای همه والدین این پرسش پیش بیاید که اساساً چطور می‌توانیم، این مفاهیم ارزشی را به فرزندمان منتقل کنیم؟ از چه سنی و در چه شرایطی باید از این ارزش‌ها صحبت کنیم؟
کارشناسان در گفت‌وگو با قدس با تبیین راهکارهای آموزش مفاهیم عاشورایی به کودکان به پرسش‌های دیگری هم در همین زمینه پاسخ داده‌اند:
واقعیت عاشورا را بگوییم
حجت‌الاسلام سرلک، یکی از کارشناسان حوزه خانواده و تربیت کودکان و نوجوانان، سالهاست در این حوزه فعالیت مستمر دارد.
وی درباره جایگاه مفاهیم دینی و فرهنگ عاشورایی در تربیت کودکان و نوجوانان می‌گوید: آموزش مفاهیم دینی و عاشورایی همچون سایر آموزه‌های تربیتی نیازمند شیوه شناسی و برنامه ریزی است.
حجت الاسلام سرلک ادامه می‌دهد: شناخت ویژگی‌ها، جایگاه شخصیتی و توانایی‌های کودکان و نوجوانان امری بدیهی است و اگر از ویژگی‌های شخصیتی کودکمان اطلاعی نداشته باشیم، بی‌تردید در تربیت دینی وی و انتقال این مفاهیم مهم و ارزشمند توفیق نخواهیم داشت.
پرهیز از خرافه گویی
این کارشناس معارف اسلامی با بیان اینکه نباید خرافه‌ها را به عنوان مفاهیم عاشورایی به فرزندمان منتقل کنیم، تصریح می‌کند: کربلا و نهضت حسینی، سرشار از درس‌های ارزشمند، خودشناسی، خداشناسی و آزادگی است و ما باید این درس‌ها را با واقع نمایی به فرزندمان بیاموزیم.
وی اظهار می‌دارد: برخی برای تبیین مفاهیم عاشورایی هر خرافه ای را به فرزندشان می‌خورانند و این اشتباه بزرگی است که ما امام حسین(علیه‌السلام) را در پرده مظلومیت و تنهایی و استیصال به فرزندمان معرفی کنیم.
حجت‌الاسلام سرلک تأکید می‌کند: امام حسین(علیه‌السلام) از ابتدای حرکت به سمت کربلا تمام وقایع را پیش بینی کردند و می‌دانستند، این سفر بازگشتی ندارد و پایان آن، شهادت ایشان و یارانشان و همچنین اسارت خاندان آل الله است، اما با وجود این، هرگز اظهار عجز یا استیصال نداشتند.
فرهنگ عاشورا به زبان شعر
اما مصطفی رحماندوست، شاعر نام آشنای کودک و نوجوان کشورمان که سالهاست همه ما با اشعارش مأنوس هستیم، در این زمینه می‌گوید: یکی از راه‌های انتقال مفاهیم عاشورایی و فرهنگ حسینی به کودکان و نوجوانان، شعرخوانی از واقعه عاشوراست؛ زیرا زبان شعر برای کودک نرم و قابل درک است.وی ادامه می‌دهد: یکی از ماندگارترین جلوه‌های تربیت دینی در لالایی‌های مادربزرگ‌ها و مادران قدیم بخوبی قابل درک است و در روزگاران قدیم این فرهنگ با عظمت دینی به شکل لالایی پیش روی کودکان قرار داشت.
این شاعر و نویسنده کودکان و نوجوانان اشعار گوناگونی در تبیین مفاهیم دینی دارد که یکی از آن‌ها لالایی است، خودش درباره این شعر می‌گوید: در این شعر با عنوان لالایی گذری کودکانه بر زندگی اهل بیت(علیهم‌السلام) داشته ام و سعی کرده ام مفاهیم دینی و سیره زندگی و شهادت ائمه(علیهم السلام) را برای کودکان تبیین کنم.
شجاعت و آزادگی
مصطفی رحماندوست در ادامه به بخشی از این لالایی که مرتبط با فرهنگ عاشوراست، این چنین اشاره می‌کند:
خدا یک دختر زیبا
به آن‌ها داد، لالالا
به اسم فاطمه، زهرا(س)
امید و مادر بابا
لالالا کودکم لالا
قشنگ و کوچکم لالا
علی فرزند دیگر داشت
جوانی کوه پیکر داشت
همیشه حضرت عباس
به لب نام برادر داشت
لالا نازک بدن، لالا
عصای دست من، لالا
گل پر پر، حسینم کو
گل سرخ و گل شب بو
کنار رود و لب تشنه
تمام غنچه‌های او
لالالا غنچه ام، لالا
لالالالا گل فردا
رحماندوست تصریح می‌کند: بخشی از این شعر به امام حسین(علیه‌السلام) اختصاص دارد که چگونه این امام همام در کربلا به همراه یاران باوفایش در کنار آب، لب تشنه شهید شدند، اما تسلیم نشدند.
وی تأکید می‌کند: شجاعت، ایستادگی و آزادگی مهم‌ترین درس‌های نهضت عاشورا و واقعه کربلاست که باید این مفاهیم ارزشمند را در نهایت زیبایی به کودکان خودمان بیاموزیم؛ زیرا آن‌ها باید بدانند امام حسین(علیه‌السلام) رهبری آزاده بود که برای احیای دین از جان گذشت، در برابر دشمن تسلیم نشد و هرگز آزادگی خود را به زر و سیم دنیا نفروخت.
حضور در محافل حسینی
در ادامه این گزارش، دکتر محمدرضا شرفی هم با تأیید سخنان استاد رحماندوست اضافه می‌کند: به فرزندانمان بیاموزیم که عزاداری امام حسین(علیه‌السلام) و حضور در محافل ایشان افتخار است و اگر این عزاداری‌ها نباشد، کربلا و نهضت عاشورا در هاله ای از ابهام و فراموشی خواهد ماند.
وی ادامه می‌دهد: کودکان ما آینده سازان و نسل‌های جدید جامعه اسلامی هستند و باید با عزت و افتخار حسینی زندگی و تعالی پیدا کنند، این تعالی و همنوایی زمانی در ذهن کودک شکل می‌گیرد که پا به پای والدینش در محافل عزای حسینی حاضر شود.
اشک بر حسین(علیه‌السلام) تازگی روح است
یک روان‌شناس و استاد دانشگاه نیز تأکید می‌کند:برخی ادعا می‌کنند، نباید فرزندمان را به مجالس عزاداری امام حسین(علیه‌السلام) ببریم که روحیه اش به خاطر اشک و آه مردم خراب می‌شود! این در حالی است که اشک ریختن بر سیدالشهدا(علیه‌السلام) صیقل روح و تازگی جان است و فرزندمان بدون حضور در این محافل نمی تواند به این واقعیت پی ببرد.دکتر شرفی ادامه می‌دهد:وقتی فرزندمان در محافل عزای حسینی می‌نشیند، ناخودآگاه در میان آن همه عزاداری از ما می‌پرسد و همین جا فرصت مناسبی است برای پاسخ دادن به پرسش‌های او. اجازه بدهیم فرزندمان بپرسد امام حسین(علیه‌السلام) چرا شهید شده است؟ بپرسد، چرا برای ایشان عزاداری می‌کنیم؟ بگذارید همین طور از شما بپرسد؛ زیرا این طور ذهنش آرام می‌شود و مفاهیمی که به او منتقل می‌کنیم، در ذهنش ثبت می‌شود.