بهره‌برداری سوء از افسانۀ عبدالله بن سبأ علیه تشیع

نویسنده: استاد دکتر حسین رزمجو

عصر شیعه : نسبت دادنِ افکارِ افراطی و گمراه کنندۀ «عبدالله بن سبا» به تشیع علوی که تبلیغاتی بی­پایه، واهی و مغرضانه می­باشد، از کارهای ناشایست کانالهای ماهواره­ای وابسته به اهل سنت است، که گویندگان آنها از تشخیص اراجیف توأم با افسانه این شخص موهومِ ساختگی، از معارف و تعلیمات آموزنده پیشوایان تشیع ـ بویژه از اندیشه­های والای امام علی بن ابیطالب(ع) عاجزند، و با آنکه منابعی چون نهج­البلاغۀ شریف و صحیفۀ سجادیه و ادعیه و نیایش­های عارفانه از امامانِ همام شیعه در اختیار پیروان تشیع علوی­ست ـ نظیر دعای کمیل، جوشن کبیر، ادعیۀ سحرگاهانِ ماهِ مبارکِ رمضان و... آشنا نیستند یا همچنین جاهل به طرز تفکر توحیدیِ دانشمندان و روشنفکرانِ راستین شیعه­اند، که باورمند به رهبریِ ائمۀ هُدی پس از پیامبر(ص) می­باشند، این مبلغانِ بی­مایه با بیان بعضی از اغراقگویی­ها و افکار خلاف شرعِ عبدالله بن سبا که مشابهاتی از آنها در اقلیتی از عوام­الناس شیعه گهگاه دیده می­شود ـ اقلیتی که در همۀ مذاهب جهان از جمله در اهل سنت و جماعت به فراوانی یافت می­شوند ـ و تعمیمِ نسبت دادنِ آنها به دانشمندان عالیقدر شیعه و مذهبِ تشیع علوی که امری بسیار سخیف و نادرست و بی­پایه است، و متأسفانه به عنوان برگِ برنده­ای علیه شیعیان توسط مزدورانی از سوی شیطانِ بزرگ و لاوی­های صهیونیسم و یا دولت­هایی چون عربستان سعودی دائماً علیه تشیعِ علوی تبلیغ می­شود.

شاید خوانندگان دین­باورِ فضیلت­جو مطلع باشند که افسانۀ عبدالله بن سبا که دربارۀ آن کتاب­ها نوشته­اند: معاصرِ خلافتِ عثمان و علی بن ابیطالب(ع) بوده است. او از مخالفان عثمان به شمار می­رود. و مُبلغ و موافقِ امامت و وصایت امیر مؤمنان علی(ع) می­باشد، وی اصلاً از یهودیان یمن بوده و از غُلات شیعه است. و مورد لعنت شخص علی بن ابیطالب(ع) قرار گرفته، که دائماً می­فرموده­اند: دو گروه به واسطۀ اشتباهِ دربارۀ من به جهنم می­روند: اول دشمنانم و دوم دوستان افراطی و نادان من هستند، که از شدت گمراهی و جهالت مرا تا مقام الوهیت بالا برده و دربارۀ مکارم اخلاقی­ام غلو کرده­اند. عبدالله بن سبا که مورد لعنتِ دیگر ائمۀ معصوم ما نظیر: حضرت امام جعفر صادق(ع) نیز قرار گرفته، مدتی را در بصره و کوفه به سر می­برده و به تبلیغِ اندیشه­های انحرافی و ضاله خود مشغول بوده است. و سپس به مصر می­رود و چون به رجعت امامان ـ بویژه حضرت علی(ع) ـ اعتقاد دارد، بر این باور بوده است، که امام علی(ع) پس از شهادتشان از دنیا نرفته­اند، و زنده می­باشند. و بدین جهت است که پس از ضربت خوردن به دستِ ابن ملجم مرادی، هنگامی که خبر شهادت امام را به عبدالله سبا می­دهند، می­گوید: باور ندارم و اگر هزار بار این خبر را به من بدهند، قبول نمی­کنم. زیرا ایشان نمی­میرند، تا زمانی که جهان را پر از عدل و داد کنند!

گفته­اند: «او که در اواسطِ خلافت عثمان ظاهراً مسلمان می­شود، دشمنِ اسلام و در عین حال مردی عجیب و فوق­العاده بوده است، و برای نابودی اسلام و پراکندگی و تضعیف مسلمانان حرف­ها زده و کارهای عجیبی کرده و دربارۀ علی(ع) غلو نموده و مردم را علیه عثمان شورانیده و باعثِ قتل او شده و از بانیان جنگ جمل است. اما در برابر این نسبت­ها و تهمت­ها، شیعه از عبدالله بن سبا بیزاری می­جسته و می­گفته­اند ما از او و رفتار و گفتارش بیزاریم. زیرا ما عقایدمان را در امر خلافت و وصایت از آیات کریمه و روایات مستند و معتبر نبوی گرفته­ایم. و شورش مردم بر عثمان و کشتن او موجبات و عللی دارد، که خودِ وی و کسانش فراهم آورده­اند. و آتش افروزانِ جنگ جمل نیز معلوم و معروفند. و جهات و اسباب آن روشن و معین است.

... برخی از دانشمندان دربارۀ وجود چنین مرد عجیبی که منشأ آن همه حوادث و وقایع شود، و امّت اسلام را به هر طرف که بخواهد براند و بکشاند و عقاید خود را بر یک فرقۀ بزرگ و بر مردانی بزرگ از اصحاب پیغمبر تحمیل کند، تردید کرده­اند. و به راستی مگر امت اسلام این اندازه گیج بوده­اند که یک یهودی با تظاهر به اسلام بتواند آنها را به هر راه می­خواهد بکشاند! ـ و بعضی احتمال داده­اند که: عبدالله بن سبا که او را: «ابن السودا» ـ یعنی فرزند زن سیاه هم می­گفته­اند ـ نامی است که بنی امیه به عمّار بن یاسر ـ صحابی بزرگِ پیامبر(ص) داده بودند، چون لفظ عبدالله را به هر کسی می­توان گفت. و چون پدران یاسر از یمن بودند، که وطن قوم «سبا» بوده به این مناسبت به او «ابن سبا» گفته­اند. و چون مادر «عمّار» هم سیاهپوست بوده، ابن السودایش می­نامیده­اند. ـ این موضوع را دکتر علی الوردی در کتاب «وُعاظ السلاطین» ارائه کرده، و دکتر طه حسین در کتابِ «الفتنة الکُبری» ج 1، کتاب عثمان ـ صص 131 تا 136 متذکر شده است. و در کتابِ: «علی و بنوه» خود ـ در صفحات 90 تا 93 ـ افسانۀ عبدالله بن سبا را خوب شکافته و مجهول بودن او را ثابت کرده است. و مرحوم علامه سید مرتضی عسکری نیز در کتاب «عبدالله بن سبا» به وجود آورندۀ شخصیت خیالی و ساختگی ابن سبا را کار زندیق کذّابی می­داند به نام «سیف بن عمر» که در سالِ 170 هجری وفات یافته. و صاحب دو کتاب است به نام­های: «الضوح و الردّه» که دربارۀ حوادث قبل از رحلت پیغمبر تا خلافت عثمان می­باشد. و دیگر کتاب «الجُمل و مسیر علی و عائشه» ـ کشته شدنِ عثمان تا جنگ جمل ـ او در این کتاب علاوه بر این که حوادثِ تاریخی را تحریف کرده و برخلاف واقع مطالبی را بر آنها افزوده و یا از آنها کاسته، مردانی را نیز از پیشِ خود ساخته و حوادث و وقایعی را هم خلق کرده¹» که یکی از آنها افسانۀ عبدالله بن سباست. کوتاه سخن این که: «با نقلِ از معتبرترین تواریخ مانند طبری و ابن خلدون و ابن اثیر و ده­ها نفر از این رجال علم و مشاهیر دانش معلوم می­شود، که احوال و افعال این یهودی اصلاً و اساساً پایه­ای ندارد یا ابن سبایی وجود نداشته و فقط مرد کذاب و زندیقی ابن سبا را خلق کرده، ولی چون وجود و افعال او به ضرر شیعه بوده است، گروهی آن را قبول کرده­اند.² »

و جایِ تأسف است که مُبلغان بوق­های تبلیغاتی ماهواره­های مدافع اهل سنت با گستاخی تمام بدون توجه به معارف عظیم تشیع علوی و شخصیت­های کامل و بی­نظیر ائمۀ معصومان(ع) که مروّجان اصلی قرآن­اند، و بی­آنکه اندکی بیندیشند که داستان ابن سبا مجعول و ساختگی است و اساسی ندارد، ـ و فرضاً که وجود خارجی داشته و اندیشه­های ضاله­اش در انگشت‌شمار مردم ساده‌لوح اثر گذارده باشد، و حال آنکه قرن‌هاست به زباله دانِ تاریخ افتاده، چه لزومی دارد که افسانۀ او را با آب و تابِ تمام مرتب نقل کرده و کار و رفتارِ تشیع علوی را با داشتن رهبرانی خردمند چون ائمه معصومان مشابه ابنِ سبایِ ساختگی بدانند؟، و آن را در برنامه­های سوءِ تبلیغشان چونان ترجیع­بندی شوم همواره برای تخطئه کردن شیعیان تکرار کنند. آنها نقاضت و دشمنی خود را با علی(ع) و پیروانش که حقیقتی مجسم هستند، جاهلانه آشکار می­نمایند. در میان یاوه­هایی که کارگزاران بوق­های تبلیغاتی ضدّ شیعۀ بعضی از ماهواره­های مذکور، دروغی وقیح­تر از پیروی شیعیان علوی از این یهودی دیوانه و زندیق وجود ندارد. زیرا حتی یک نفر از میان عوام­النّاس یا دانشمندان شیعه را نمی­توان سراغ گرفت که تحتِ تأثیر اندیشه­های آن غالیِ خیالی قرار گرفته باشد.

1. رک ـ خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنت ـ همان 292 تا 296.

2. رک ـ عبدالله بن سبا و دیگر افسانه­های تاریخی، تألیف: علامه محقق سید مرتضی عسکری، مترجم: سید احمد فهری زنجانی، چاپ تهران پاییز 1360 ش، ناشر مجمع جهانی اسلامی

منبع : کتاب جامعه کبیره -ناشر : انتشارات قاف مشهد