عذرخواهی پیامبر زیباترین عذرخواهی تاریخ، عذرخواستن با کرامت ارزش دارد

عصر شیعه ـ دکتر "سید یحیی یثربی" درمورد فرهنگ عذرخواهی در جامعه به خبرنگارمهر گفت: عذر از نظر اخلاقی و در فرهنگ مردم عملی شناخته شده است و نیازی به توضیح ندارد، اما از قدیم عذر را به موجه و غیر موجه تقسیم کرده‏اند. عذر موجه عذری است که کسی کاری می‎خواسته انجام بدهد، ولی به دلیل مشکلاتی نتوانسته آن کار را انجام دهد .ازغیبت یک دانش آموز تا انجام ندادن کاری از سوی دولتمردی می‎تواند عذرشان موجه باشد.

وی افزود: ولی آن عذری که دلیل و توجیه ندارد یا دلیل قانع کننده ندارد و آشکارا معلوم بشود که فرد کوتاهی کرده و به خاطر سودجویی و جاه طلبی مرتکب آن خطا شده هرچند به دروغ از مردم هم عذرخواهی کند، ولی آن فرد خلاف کرده و با عذرخواهی ظاهری از مردم می‎خواهد خود را درستکار نشان دهد، عذر او در پیشگاه خداوند و مردم پذیرفته نیست.

استاد بازنشسته گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: عذر گاهی ابزاری است؛ یعنی فرد می‎خواهد با عذرخواهی، خودش را از فشار مشکلات نجات دهد. این عذرخواهی، اخلاقی نیست چه طرف مقابل بپذیرد چه نپذیرد. آدم‎های بزرگوار گاهی اوقات اینگونه عذرخواهی‎ها را می‎پذیرند.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه اسلامی و علوم قرآنی ادامه داد: عذر از روی آگاهی در مقابل عذر ابزاری است؛ یعنی فرد خطاکار پیش و بیش از دیگران به خطای خود متوجه شده و عذرخواهی می‎کند.این نشان می‎دهد که آدم با شعوری است و از روی آگاهی در مقام عذرخواهی آمده است. این عذر برای فرار از تنبیه و سرزنش نیست بلکه برای نشان دادن شخصیت و آگاهی خود است.

یثربی اظهارداشت: عذرخواهی‎ها در سطح سیاسی و بین المللی هم اجباری و تحمیلی است؛ یعنی دولت مقابل از آن دولت می‎خواهد که از او عذرخواهی کند و تا از او عذر نخواهد با او مجداداً روابط برقرار نمی‎کند. یا پدرو مادری یا مسئولی از فرزند یا زیردستان خود بخواهد از او عذر بخواهند. این عذرخواهی‎ها جنبه اخلاقی و ارزشی ندارند.

وی یادآورشد: عذرخواهی از روی کرامت و بزرگواری ارزش دارد اینکه تمام تقصیرات را به گردن بگیریم و به خاطر آن از مردم عذرخواهی کنیم.

این کارشناس فلسفه و عرفان اسلامی عنوان کرد: عذر زبانی و عملی هم از تقسیم بندی دیگر است. ممکن است یک مسئول عذرخواهی زبانی کند، اما آنقدر مغرور است که در ته دل عمل خود را موجه می‎داند. ولی در عذرخواهی عملی فرد خطاکار نه تنها از مردم عذرخواهی می‎کند، بلکه در صدد جبران آن خطاها برمی‏آید حالا یا با استعفایش یا با اقدامات دیگر.

یثربی درپایان اظهارداشت: زیباترین عذرخواهی عملی را پیامبر از مردمش کرد. به هنگام مرگ و در بستر بیماری رو به مردم کرد و گفت اگر به کسی رنجی رسانده‏ام دیناری ضایع کرده‏ام یا سیلی زده‏ام مرا ببخشد حتی می‎تواند جبران آن را بخواهد. فردی بلند شد و گفت در جنگ بدر تازیانه شترت به شکم من خورد حضرت فرمود آن تازیانه را آوردند و گفت با شدت همان روز به من ضربه بزن و آن فرد از حق خود گذشت.