فرمول چگونه خوردن از نظر اسلام

بعضی آدم ها زندگی می کنند تا بخورند [1] و برخی دیگر می خورند تا زندگی کنند! در شریعت اسلام خوردن استفاده از نعمت های خداوند است، به منظور داشتن نیرو برای بندگی. تغذیه ای مناسب است که به انسان نیروی فیزیکی و بدنی می دهد برای انجام کار و تلاش. اگر انسان نیرو و جان نداشته باشد؛ حوصلة نماز خواندن ندارد، حوصلة کار کردن و رفتن به دنبال روزی حلال ندارد، حوصلة تفکر در آسمان ها و زمین و توجه به خداوند ندارد و ... .
اما فرمول خوردن مطلوب از نظر اسلام:
«حلال + غذای سالم و پاکیزه + شروع با بسم الله + جمعی خوردن + خوب جویدن + قبل از سیری کامل از خوردن دست کشیدن - آب خوردن در وسط غذا + پایان با الحمدلله + دو وعده در روز»
خوراک انسان در مرحلة اول باید حلال باشد، یعنی از پول حلال به دست آمده باشد یا اینکه خود آن خوراک چیزی حلال باشد، مثلاً با پول دزدی قورمه سبزی درست کنی و نذری هم بدهی، خارج از فرمول خداست و بلای جانت می شود، یا اینکه کارگری کنی و روزی حلال به دست بیاوری و بعد با پولش بروی گوشت خوک بخری هیچ فایده ای ندارد، پس هم باید پولی که از آن خوراک تهیه می کنیم حلال باشد و هم چیزی که قرار است میل کنیم! 

«فَکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللهُ حَلالاً طَیِّباً وَ اشْکُرُوا نِعْمَتَ اللهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ» [2] از آنچه خدا روزیتان کرده حلال و پاکیزه بخورید پس اگر خدا را می پرستید نعمت هایش را سپاس گزارید.
بعد از حلال بودن، غذا باید سالم و پاکیزه باشد، این سالم و پاکیزه بودن دایره اش خیلی وسیع است، مثلاً هم شامل بهداشت در غذا و خورندة آن می شود و هم شامل به موقع و به وقت خوردن آن و هم شامل بعد از غذا، یعنی مثلاً غذا باید سالم باشد و فاسد نباشد، کسی هم که قرار است آن را بخورد باید دست هایش را شسته باشد [3]، با رعایت پاکی و آداب غذا را بخورد، بعد از غذا به موقع به دستشویی برود و ... و همچنین باید آن غذا با توجه به حال شخص میل کننده سالم باشد، مثلاً ممکن است برای یک نفر برنج ضرر داشته باشد، آن وقت بهترین برنج و پاکیزه ترین برنج و سالم ترین آن ها هم که باشد، برای آن فرد سالم و پاکیزه نیست و او را بیمار می کند. یا اینکه مثلاً غذایی را که مخصوص تابستان است در زمستان بخوریم، یا اینکه چیزی را که برای صبحانه خوب است در وقتی دیگر بخوریم، پس سالم و پاکیزه بودن، هم شامل غذا می شود و هم شامل فرد خورندة آن که هم باید خودش پاکیزه باشد و هم اینکه آن غذا را در وقتی بخورد که برایش سالم محسوب می شود و ... .

انسان مؤمن از ذکر نام خدا نباید غافل باشد و لازم است خوردن را با نام خدا آغاز کند [4]، خداوند دوست دارد انسان ها جمعی غذا بخورند [5]، اینکه جدیداً باب شده که هر کسی با یک سینی به اتاقش می رود و به تنهایی غذا می خورد مطلوب اسلام نیست، اسلام از هر فرصتی برای تشویق خانواده و مردم برای حفظ جمع استفاده می کند و یکی از آنها همین مسأله است که توصیه کرده غذا به صورت جمعی خورده شود، چقدر محبت و عاطفه و همراهی در خانواده و فامیل که از این جمعی خوردن ها نصیب آدمی نمی شود و چقدر حیف که این مسئله را از دست بدهیم.
غذا را گاهی خوب نمی جویم. این کار جدای از زحمت زیادی که به معده می دهد مشکلات گوارشی و هضم غذا را نیز در پی دارد، همچنین لازم است قبل از اینکه دیگر جایی برای نفس کشیدن نماند غذا خوردن را رها کنیم، لازم است همیشه مقداری جا برای نفس کشیدن بگذاریم، حواسمان هم باشد که آب خوردن در وسط غذا هضم غذا را با مشکل مواجه می کند و بهتر است بین غذا خوردن آب ننوشیم. [6] غذا هم که تمام شد نباید یادمان برود که از نعمت خداوند میل کرده ایم و شکرش را به جا بیاوریم، گفتن الحمدلله رب العالمین یکی از بهترین راه های شکر زبانی از خداوند متعال به خاطر نعمت هاست.
همچنین اسلام با خوردن دو وعدة اصلی غذا در روز موافق است؛ یکی صبحانه و دیگری شام و بر این مطلب هم بسیار سفارش کرده است. [7]

امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: «... فَلایَدَعَنَّ أَحَدُکُمُ الْعَشَاءَ وَ لَوْ بِلُقْمَةٍ مِنْ خُبْزٍ أَوْ شَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ» [8] ... هیچ یک از شما شام خوردن را ترک نکند، هر چند شامش لقمه ای نان یا یک جرعه آب باشد.

منبع: کتاب از جنس خاک، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی


-------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
1. امام علی (علیه السلام) می فرمایند: کسی که همتی جز پر کردن شکم ندارد، قیمت او نیز همان است که از شکم او بیرون می آید! (غرر الحکم، ص143)
2. نحل، 114.
3. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: شست و شوی دستان قبل از غذا خوردن و بعد از آن روزی را زیاد می کند (اصول کافی، ج 6، ص 290).
4. پیامبر (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: غذا را جمعی بخورید و بسم الله الرحمن الرحیم بگویید ... . (مستدرک الوسائل، ج 16، ص 231)
5. پیامبر (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: دسته جمعی غذا بخورید و پراکنده نباشید؛ چرا که برکت در اجتماع است. (طب النبی (صلی الله علیه و آله) ، ص21).
6. امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: هر کس می خواهد معده اش او را آزار ندهد، میان غذا خوردن آب ننوشد تا آن را به پایان رساند؛ زیرا هر کس چنین کند رطوبت در بدنش می نشیند و معده اش ضعیف می شود و رگ ها نمی توانند نیروی موجود در غذا را بگیرند و اگر پی در پی آب به معده ریخته شود، معده گشاد می گردد (طب الرضا (علیه السلام)، ص 35)
7. فردی خدمت امام صادق (علیه السلام) رسیده و از ناراحتی معده اش شکایت کرد. امام صادق (علیه السلام) به وی فرمودند: بین صبحانه و شام چیزی نخورد، مگر نشنیده ای که در قرآن (مریم، 63) آمده است: و روزی آنها (بهشتیان) صبحگاهان و شامگاهان است؟ (اصول کافی، ج 6، ص288)
8. همان، ص 289.