صفات ظاهري و باطني امام كاظم (ع)

عصر شیعه ـ نام امام هفتم ما، موسي و لقب آن حضرت کاظم (عليه‌السلام) کنيه آن امام "ابوالحسن" و "ابوابراهيم" است. شيعيان و دوستداران لقب "باب الحوائج" به آن حضرت داده‌اند. تولد امام موسي کاظم (عليه‌السلام) روز يکشنبه هفتم ماه صفر سال 128هجري در "ابوأ " اتفاق افتاد. دوران امامت امام هفتم حضرت موسي بن جعفر (عليهما‌السلام) مقارن بود با سال‌هاي آخر خلافت منصور عباسي و در دوره خلافت هادي و سيزده سال از دوران خلافت هارون که سخت‌ترين دوران عمر آن حضرت به شمار است. امام موسي کاظم (عليه‌السلام) از حدود 21 سالگي بر اثر وصيت پدر بزرگوار و به امر خداوند متعال به مقام بلند امامت رسيد، و زمان امامت آن حضرت سي و پنج سال و اندکي بود كه مدت امامت آن حضرت از همه ائمه بيشتر بوده است، البته غير از حضرت ولي عصر (عج).

حضرت کاظم (عليه‌السلام) داراي قامتي معتدل بود. صورتش نوراني و گندمگون و رنگ مويش سياه و انبوه بود. بدن شريفش از زيادي عبادت ضعيف شده بود، ولي همچنان روحي قوي و قلبي تابناک داشت. امام کاظم عليه السلام به تصديق همه مورخان، به زهد و عبادت بسيار معروف بوده است. حضرت موسي بن جعفر (عليهماالسلام) از عبادت و سخت‌کوشي به "عبد صالح" معروف و در سخاوت و بخشندگي مانند نياکان بزرگوار خود بود.
کاظم يعني: نگهدارنده و فروخورنده خشم. اين رفتار در برابر کسي يا کساني بوده که از راه جهالت و ناداني يا به تحريک دشمنان به اين کارهاي زشت و دور از ادب دست مي‌زدند.

امام كاظم(عليه السلام) کيسه‌هاي سيصد ديناري و چهارصد ديناري و دو هزار ديناري مي‌آورد و بر ناتوانان و نيازمندان تقسيم مي‌کرد. از حضرت موسي کاظم عليه السلام روايت شده است که فرمود: "پدرم (امام صادق عليه‌السلام) پيوسته مرا به سخاوت داشتن و کرم کردن سفارش مي‌کرد."

امام (عليه‌السلام) با آن کرم و بزرگواري و بخشندگي خود لباس خشن بر تن مي‌کرد، چنانکه نقل کرده‌اند: "امام بسيار خشن‌پوش و روستايي لباس بود" و اين خود نشان ديگري است از بلندي روح و صفاي باطن و بي اعتنايي آن امام به زرق و برق‌هاي گول زننده دنيا.

امام موسي کاظم (عليه‌السلام) نسبت به زن و فرزندان و زيردستان بسيار با عاطفه و مهربان بود. هميشه در انديشه فقرا و بيچارگان بود، و پنهان و آشکار به آنها کمک مي‌کرد. برخي از فقراي مدينه او را شناخته بودند اما بعضي - پس از تبعيد حضرت از مدينه به بغداد - به کرم و بزرگواريش پي بردند و آن وجود عزيز را شناختند. امام کاظم (عليه‌السلام) به تلاوت قرآن مجيد انس زيادي داشت. قرآن را با صدايي حزين و خوش تلاوت مي‌کرد. آن چنان که مردم در اطراف خانه آن حضرت گرد مي‌آمدند و از روي شوق و رقت گريه مي‌کردند. بدخواهاني بودند که آن حضرت و اجداد گراميش را - روي در روي - بد مي‌گفتند و سخناني دور از ادب به زبان مي‌راندند، ولي آن حضرت با بردباري و شکيبايي با آنها روبرو مي‌شد، و حتي گاهي با احسان آنها را به صلاح مي‌آورد، و تنبيه مي‌فرمود.

تاريخ، برخي از اين صحنه‌ها را در خود نگهداشته است. لقب "کاظم" از همين جا پيدا شد. کاظم يعني: نگهدارنده و فروخورنده خشم. اين رفتار در برابر کسي يا کساني بوده که از راه جهالت و ناداني يا به تحريک دشمنان به اين کارهاي زشت و دور از ادب دست مي‌زدند.
امام کاظم عليه السلام به تصديق همه مورخان، به زهد و عبادت بسيار معروف بوده است. حضرت موسي بن جعفر (عليهماالسلام) از عبادت و سخت‌کوشي به "عبد صالح" معروف و در سخاوت و بخشندگي مانند نياکان بزرگوار خود بود.

رفتار حکيمانه و صبورانه آن حضرت (عليه‌السلام) کم کم، بر آنان حقانيت خاندان عصمت و اهل بيت (عليهم ‌السلام) را روشن مي‌ساخت، اما آنجا که پاي گفتن کلمه حق - در برابر سلطان و خليفه ستمگري - پيش مي‌آمد، امام کاظم (عليه‌السلام) مي‌فرمود: "قل الحق و لو کان فيه هلاکک " يعني: حق را بگو اگرچه آن حقگويي موجب هلاک تو باشد.

ارزش والاي حق به اندازه‌اي است که بايد افراد در مقابل حفظ آن نابود شوند. در فروتني - مانند صفات شايسته ديگر خود - نمونه بود. با فقرا مي‌نشست و از بينوايان دلجويي مي‌کرد. بنده را با آزاد مساوي مي‌دانست و مي‌فرمود همه، فرزندان آدم و آفريده‌هاي خدائيم.

از ابوحنيفه نقل شده است که گفت: " او را در کودکي ديدم و از او پرسش‌هايي کردم چنان پاسخ داد که گويي از سرچشمه ولايت سيراب شده است. به راستي امام موسي بن جعفر (عليهما‌السلام) فقيهي دانا و توانا و متکلمي مقتدر و زبردست بود."

محمد بن نعمان نيز مي‌گويد: "موسي بن جعفر را دريايي بي پايان ديدم که مي‌جوشيد و مي‌خروشيد و بذرهاي دانش به هر سو مي‌پراکند."
منبع» سايت امام كاظم عليه السلام